Một con tàu tái sinh giữa thế kỷ XXI, nhưng mang bóng hình của cả một nền văn hóa.

 

Trên mặt nước xanh lạnh của Nordfjordeide, con thuyền gỗ dài như mũi kiếm Bắc Âu mở ra hình dáng uy nghi của thời đại Viking. Ánh sáng trượt dọc những tấm ván sồi vàng óng, gặp phần mũi cong vút như sừng thú, và phản chiếu hình bóng những người chèo đang nghiêng người theo nhịp nước. Đó là bản tái tạo của Myklebust – con tàu được phục sinh từ tàn tro của một gò mộ thế kỷ X, và cũng là linh hồn của Sagastad Viking Knowledge Centre, công trình mở cửa năm 2019 với sự hợp tác của Đại học Bergen.

Câu chuyện bắt đầu từ một nghi lễ hỏa táng của người Viking. Trong gò mộ lớn ở Nordfjordeide, các nhà khảo cổ tìm thấy hàng loạt đinh sắt, gỗ cháy đen, mảnh trang sức, vũ khí và tro than. Tất cả cho thấy một điều: một tù trưởng đã được tiễn xuống biển trong con tàu lớn đến mức phải đốt ngay trên bờ. Dựa vào số lượng đinh và kết cấu còn lại, các chuyên gia tính toán kích thước con tàu xấp xỉ 30 mét – thuộc loại chiến thuyền và thương thuyền viễn dương, đủ sức vượt Bắc Đại Tây Dương, tiến tới Anh, Ireland, Greenland và xa hơn nữa.

Khi dựng lại Myklebust, các nghệ nhân đóng thuyền dùng đúng kỹ thuật cổ: than hơ để uốn sườn, ván gỗ chồng mí ghép bằng đinh rèn tay, không dùng đinh vít hiện đại. Vỏ tàu mỏng nhưng đàn hồi như cơ thể cá voi – bí quyết giúp người Viking đi nhanh, quay đầu linh hoạt, chịu được sóng lớn. Đường sống tàu kéo dài mượt như một đường chạm khắc, còn các tay chèo nằm dọc hai mạn, sẵn sàng cho nhịp chèo dài và mạnh, đủ sức đẩy con thuyền vượt gió ngược.

Ngày con tàu được hạ thủy, người địa phương mô tả âm thanh của nó giống như tiếng quá khứ trở lại: gỗ chạm nước, mái chèo rẽ sóng, và tiếng hò chèo vang lên giữa những dãy núi tối xanh. Khi thuyền rời bờ, mọi người có cảm giác như đang thấy lại những chuyến đi chinh phục bờ biển Anh, những thương vụ trao đổi lông thú và kim loại, những hành trình vượt bão quay về quê hương.

Myklebust là minh chứng rõ ràng cho trí tuệ hàng hải của người Viking. Họ không có bản vẽ toán học phức tạp, nhưng nắm trong tay kinh nghiệm của nhiều thế hệ: nên chặt cây vào mùa đông để gỗ đặc hơn, phải hơ nóng để uốn sống tàu mà không làm gãy vân, phải để thân tàu “thở” để chịu áp lực khi sóng quật. Kiến thức ấy được phục sinh sau cả nghìn năm, và hôm nay du khách bước lên boong có thể cảm nhận con tàu vẫn sống, vẫn sẵn sàng ra khơi.

Sagastad không dựng con tàu để trưng bày mà để trả lại tiếng nói cho quá khứ. Trẻ nhỏ chạy dọc boong tàu như chơi đùa cùng lịch sử, còn người lớn chạm vào gỗ sồi và hiểu rằng có những điều không bị chôn vùi bởi tro than: lòng dũng cảm, trí khôn của biển, ước muốn đi xa hơn đường chân trời.

Bức Adorazione dei Magi (Sự Thờ lạy của Ba Vua) mà Sandro Botticelli vẽ khoảng năm 1475 luôn được xem là một trong những khoảnh khắc nơi nghệ thuật, quyền lực và lịch sử Florence giao nhau sâu nhất. Trong bố cục tưởng như tôn giáo thuần túy ấy, Botticelli đã thắp lại cả một thời đại: các gương mặt Medici, những học giả nhân văn, thi sĩ và chính bản thân ông hòa lẫn vào câu chuyện về niềm tin – như thể chính Florence đang cúi mình trước máng cỏ.

Giai thoại cảm động nhất gắn với bức tranh bắt đầu vào năm 1469, khi Piero di Cosimo de’ Medici – con trai Cosimo the Elder và cha của Lorenzo il Magnifico – nằm trên giường bệnh vì xuất huyết não. Những ngày cuối đời, ông yêu cầu mang bức Adorazione dei Magi treo ngay cạnh giường. Trong khung cảnh đó, hình ảnh của cha mình Cosimo, của chính Piero và người em Giovanni trong bức tranh hẳn đem lại cho ông một niềm an ủi lặng lẽ: nghệ thuật trở thành ký ức sống, là nơi gia đình tồn tại mãi dù thời gian lụi dần.

Botticelli khéo léo lồng ghép chân dung của gia tộc Florence quyền lực nhất vào trong một câu chuyện Kinh Thánh. Cosimo the Elder xuất hiện với gương mặt trầm tĩnh, Piero đứng gần đứa trẻ Giêsu, còn Giovanni ở phía sau như một điểm tựa tinh thần. Phía bên trái, Lorenzo il Magnifico với phong thái điềm đạm đứng cạnh Poliziano và Pico della Mirandola – hai trí thức lớn của thời kỳ Phục hưng. Ở phía đối diện, Giuliano de’ Medici – người sẽ bị sát hại trong âm mưu Pazzi – hiện lên với dáng vẻ trẻ trung, như thể số phận bi thương chưa kịp chạm đến. Và lặng lẽ trong nhóm ở bên phải, Botticelli tự khắc họa chính mình: ánh nhìn hướng ra khỏi bức tranh, như một lời ký gửi đến hậu thế.

Lựa chọn vẽ ba thế hệ Medici trong bối cảnh tôn giáo không chỉ là kính ngưỡng mà còn thể hiện chính xác vị thế của họ trong đời sống Florence: những người gìn giữ văn hóa, bảo trợ nghệ thuật, và mở đường cho một thời đại nhân văn.

Xét về kỹ thuật, Botticelli sử dụng tempera trên gỗ – chất liệu đặc trưng của Florence thế kỷ XV – với những lớp màu mịn, trong và có độ sáng nhẹ như sương. Bố cục tam giác tạo sự hướng tâm về Đức Mẹ và Hài Nhi, trong khi đường nét uốn mềm đặc trưng của Botticelli giữ cho cảnh đông người trở nên nhịp nhàng, không hỗn độn. Các nhân vật được sắp đặt như một lễ nghi trật tự, nơi từng ánh nhìn dẫn người xem chuyển từ gương mặt này sang gương mặt khác, như thể đang đọc một thiên sử thi bằng hình ảnh.

Bức tranh thời đó nằm trong phòng Piero, gắn bó với ông đến hơi thở cuối cùng. Khi Piero qua đời ngày 2 tháng 12 năm 1469 và được chôn ở Basilica di San Lorenzo, Adorazione dei Magi trở thành một phần của ký ức gia tộc – bức chân dung tinh thần của một dòng họ đã định hình văn minh Ý.

Cho đến hôm nay, đứng trước tác phẩm, ta không chỉ gặp lại máng cỏ Bethlehem, mà còn nghe được tiếng vọng của Florence thời huy hoàng: tiếng bước chân Medici, tiếng đối thoại của trí tuệ nhân văn, và tiếng thở của một thành phố tin vào sức mạnh cứu rỗi của cái đẹp.

Verona chạm vào người ta từ cái nhìn đầu tiên, như thể thành phố được dệt bằng đá, nước và ký ức. Dòng Adige lượn quanh những mái nhà vàng mật ong, và Ponte Pietra bắc mình qua làn nước xanh ấy với vẻ bình thản của một nhân chứng đã tồn tại hơn hai nghìn năm. Những vòm cầu bằng đá vôi và gạch đỏ loang màu thời gian, mỗi viên đá đều mang dấu tay của La Mã cổ đại. Chiếc cầu ra đời từ thế kỷ I trước Công nguyên, chứng kiến đoàn quân đi qua, chứng kiến thương nhân, kẻ lữ hành, thi sĩ, những đôi tình nhân dừng chân ngắm dòng sông bạc dưới chân mình.

Đã có lúc chiến tranh đánh gãy nhịp cầu, vụn vỡ rơi xuống dòng Adige. Nhưng người Verona lặn xuống, nhặt từng viên đá, đưa chúng trở lại đúng chỗ cũ, như đang chữa lành một phần cơ thể của thành phố. Bởi đối với họ, Ponte Pietra không chỉ là nơi để bước qua sông, mà là điều gắn kết quá khứ với hiện tại. Đi trên cây cầu ấy là bước vào câu chuyện của bao thế hệ.

Verona luôn gắn với những truyền thuyết của tình yêu. Nhiều người nói rằng nếu đứng giữa Ponte Pietra vào hoàng hôn, khi tháp chuông Sant’Anastasia cháy lên màu hồng ấm, bạn có thể nghe tiếng nước tí tách như giọng nói của thành phố đang kể chuyện Romeo và Juliet. Những đôi tình nhân ghé qua đây nắm tay, không phải để diễn lại huyền thoại, mà để tin rằng có những lời hẹn ước luôn được dòng sông gìn giữ.

Nhưng Verona còn sâu hơn thế. Đằng sau vẻ lãng mạn là lớp nền của đế chế La Mã: đấu trường Arena sừng sững như viên kim cương của đá, những quảng trường thời Phục Hưng, nhà thờ Gothic, cung điện trung cổ, và các đoạn tường La Mã vẫn nằm im dưới chân phố. Thành phố ấy sống bằng cách lưu giữ lịch sử như báu vật, để một cây cầu nhỏ cũng biến thành cuốn sách mở, từng vòm gạch là một chương, từng vết nứt là một lời thì thầm.

Khi mặt trời tắt dần, ánh đèn dọc hai bờ sông bật sáng, phản chiếu lên nước như dải sao rơi. Ponte Pietra nằm giữa dòng sáng ấy, lặng yên mà kiêu hãnh. Verona đẹp không phải vì hào nhoáng, mà vì trái tim của thành phố biết cách kể chuyện qua từng phiến đá. Ai đứng trên cây cầu này đều cảm thấy mình không chỉ ở trong không gian, mà còn ở trong thời gian – cùng nhịp thở của một thành phố đã yêu, đã mất, đã tái sinh, và vẫn đang sống với tất cả vẻ dịu dàng của nước Ý.

Đôi găng tay thép mạ vàng dành cho Hoàng đế Maximilian I luôn khiến người xem phải dừng lại thật lâu. Chúng ra đời vào khoảng năm 1485, ở Augsburg – thành phố nơi những người thợ áo giáp biến kim loại cứng thành thứ “vải” biết cử động theo từng khớp tay. Công trình được gán cho Lorenz Helmschmid, bậc thầy lẫy lừng của châu Âu thế kỷ XV, người đã cung cấp hàng loạt bộ giáp cho dòng Habsburg và biến chiến trường thành sân khấu của mỹ thuật kim loại.

Mỗi ngón tay gồm nhiều bản thép mỏng, xếp lớp như vảy, để có thể nắm kiếm, điều khiển cương ngựa hay ký lệnh trong tiếng gươm giáo. Iron và brass được rèn, chạm, khắc rồi hỏa mạ vàng – kỹ thuật đòi hỏi sự chuẩn xác gần như tuyệt đối, vừa tạo độ bền vừa đưa ánh kim hoàng gia lên chiến phục. Bên trong là lớp da mềm giúp chiến binh cảm nhận trọng lượng của kiếm và chuyển động của chính bàn tay. Đó là sự kết hợp giữa cơ khí, thủ công và mỹ cảm – thứ triết lý mà Augsburg đưa lên tầm nghệ thuật.

Tấm giáp nhỏ trên mu bàn tay có đường gờ chạy dọc, mép vàng viền theo hình mũi tên hướng ra ngoài, như nhấn mạnh bước tiến của chủ nhân. Hình dáng ấy khác xa những găng tay thô của lính bình thường: đây là vũ khí, là trang sức, là quyền lực được rèn thành hình. Maximilian khi ấy còn trẻ, vừa là chiến binh, vừa là người yêu nghệ thuật kim loại, và Helmschmid là nghệ nhân hiểu rõ cách biến thép thành lời tuyên bố của một đế chế.

Ngày nay, đôi găng được lưu giữ tại Kunsthistorisches Museum, Vienna (Neue Burg, Hofjagd- und Rüstkammer). Chúng nằm yên dưới ánh đèn trưng bày, nhưng mỗi chi tiết vẫn kể chuyện về tiếng búa gõ trên đe, mùi than lò rực sáng, và giây phút bàn tay hoàng đế xỏ vào lớp thép lạnh đầu tiên. Sáu thế kỷ trôi qua, lớp vàng vẫn sáng, những đinh tán li ti vẫn nằm đúng vị trí. Vẻ đẹp này không thuộc về chiến tranh mà thuộc về tài hoa của những con người đã biến giáp trụ thành kiệt tác.

Pane e Vino - 3 Nguyễn Khắc Cần.

4 loại đồ uống âm thầm gây hại cho thận, nhiều người vẫn dùng hằng ngày

 

Các loại đồ uống phổ biến hằng ngày có chứa thành phần như axit photphoric, lượng đường cao, caffeine, chất tạo ngọt nhân tạo và oxalat có thể âm thầm gây áp lực lên thận. Hiểu rõ những tác động này có thể giúp bạn lựa chọn những thức uống lành mạnh hơn cho chức năng thận nói riêng và sức khỏe tổng thể nói chung.

Thận hoạt động liên tục để lọc chất thải, điều hòa huyết áp, cân bằng khoáng chất và duy trì lượng nước cho cơ thể. Nếu thường xuyên uống các loại đồ uống dưới đây sẽ gây áp lực không cần thiết cho thận. Những ảnh hưởng ban đầu thường rất khó nhận thấy, nhưng áp lực tích tụ lớn dần có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thận nghiêm trọng trước khi các triệu chứng xuất hiện.

4 loại đồ uống gây tổn thương thận cần hạn chế:

1. Nước ngọt có gas

Nước ngọt có ga chứa axit photphoric, một hợp chất phá vỡ cân bằng canxi và phốt phát, có thể là nguyên nhân hình thành sỏi thận. Khi nồng độ phốt phát tăng cao, thận sẽ phải làm việc nhiều hơn để ổn định hóa học máu, đặc biệt nếu lượng nước nạp vào cơ thể không đủ.

Lượng đường cao cũng có thể góp phần gây tăng cân, kháng insulin và tăng huyết áp, những yếu tố nguy cơ đáng kể của bệnh thận mãn tính.

Những áp lực kết hợp này khiến nước ngọt có ga trở thành một trong những thức uống gây hại thầm lặng nhất cho chức năng của thận về lâu dài.

Do đó, việc hạn chế hoặc tránh uống nước ngọt có ga có thể đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe thận về lâu dài.

Một lựa chọn thay thế lành mạnh hơn cho nước ngọt có ga là nước chanh hoặc trà xanh. Các loại nước uống này có thể tránh được nguy cơ bệnh thận tiềm ẩn do mất cân bằng khoáng chất hoặc tiêu thụ quá nhiều đường.

2. Đồ uống tăng lực và lượng caffeine quá mức

Nước tăng lực kết hợp caffeine, đường và các chất kích thích khác ở nồng độ cao có thể làm quá tải hệ thống điều hòa của thận.

Liều lượng caffeine lớn làm tăng lượng nước tiểu, dẫn đến mất nước khi chất lỏng không được bù đủ. Mất nước làm cô đặc máu và tăng nồng độ các chất thải mà thận phải lọc. Lượng đường cao trong nước tăng lực làm tăng nhu cầu trao đổi chất và có thể ảnh hưởng đến huyết áp, làm trầm trọng thêm tình trạng căng thẳng ở thận.

Uống cà phê ở mức vừa phải không gây hại cho thận, nhưng khi lượng caffeine nạp vào cơ thể quá mức hoặc kết hợp với đường và chất kích thích tổng hợp sẽ làm huyết áp tăng đột biến, mất nước, từ đó khiến thận phải làm việc nhiều hơn để ổn định điện giải.

Vì vậy, các chuyên gia dinh dưỡng khuyên bạn nên uống cà phê ở mức độ vừa phải, lý tưởng nhất là không thêm đường hoặc chất kích thích, có thể giúp bảo vệ sức khỏe thận mà vẫn mang lại lợi ích bổ sung năng lượng.

Quá nhiều caffeine, phụ gia chứa nhiều đường và chất kích thích tổng hợp có thể phá vỡ cân bằng điện giải, làm tăng nồng độ creatinine và gây áp lực liên tục lên hệ thống lọc thận. Những tác nhân gây căng thẳng cho thận này, đặc biệt khi kết hợp với tình trạng mất nước mãn tính, làm tăng các nguy cơ lâu dài như tăng huyết áp, sỏi thận và suy giảm chức năng cầu thận.

Lựa chọn thay thế tốt hơn: Đối với những người có thói quen uống caffeine, chỉ nên uống từ 2 đến 3 tách mỗi ngày. Uống trà xanh và vận động ngoài trời dưới ánh nắng mặt trời mang lại nguồn năng lượng lành mạnh và bền vững hơn.

3. Đồ uống thể thao

Đồ uống thể thao được thiết kế cho hoạt động thể chất cường độ cao, nhưng nhiều người có thói quen sử dụng chúng trong các hoạt động hằng ngày mà không hề biết đến tác động tiêu cực đến thận.

Những đồ uống này chứa hàm lượng đường cao, chất tạo ngọt nhân tạo và phẩm màu thực phẩm. Thận phải lọc các chất hòa tan này, tạo ra áp lực thẩm thấu làm tăng khối lượng công việc của thận. Nếu uống các loại đồ uống này khi không tập thể thao cường độ cao, chúng sẽ cung cấp nhiều chất hòa tan hơn nhu cầu của cơ thể. Lượng dư thừa này ảnh hưởng đến việc điều hòa huyết áp, cân bằng dịch và ổn định chuyển hóa. Vì vậy, mặc dù các thức uống này hữu ích trong quá trình tập luyện kéo dài, nhưng uống thường xuyên có thể gây ra áp lực kéo dài lên quá trình lọc của thận.

Chất tạo ngọt nhân tạo, mặc dù không chứa calo, nhưng lại có thể ảnh hưởng đến quá trình vận chuyển của thận. Hàm lượng đường cao cũng góp phần gây kháng insulin, làm tăng gánh nặng cho thận theo thời gian. Những yếu tố này kết hợp lại khiến đồ uống thể thao trở thành một lựa chọn bù nước gây hại cho những người không tham gia hoạt động thể thao cường độ cao.

4. Sinh tố

Sinh tố thường được coi là lành mạnh cho sức khỏe, nhưng mật độ dinh dưỡng của chúng có thể cao hơn nhiều so với mong đợi. Các loại rau lá xanh như rau bina và cải xoăn, cùng với các loại hạt và một số loại trái cây, có chứa oxalat.

Khi được trộn ở hàm lượng cô đặc, quá trình hấp thụ oxalat tăng đột biến và làm tăng nguy cơ hình thành sỏi canxi oxalat. Sinh tố cũng cung cấp đường tự nhiên một cách nhanh chóng, làm tăng thêm nhu cầu lọc của thận.

Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Frontiers in Bioscience, oxalat trong chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định nồng độ oxalat trong nước tiểu. Khi lượng oxalat nạp vào cơ thể cao, tình trạng quá bão hòa canxi oxalat sẽ tăng lên, làm tăng nguy cơ hình thành sỏi ở những người dễ bị tổn thương.

Các vấn đề về thận thường phát triển âm thầm, chịu ảnh hưởng bởi những thói quen mà bạn có thể không coi là có hại hoặc không nhận ra cho đến khi các triệu chứng trở nên khó xử lý.

Với tỷ lệ sỏi thận, tăng huyết áp và bệnh thận mãn tính ngày càng gia tăng, việc nhận biết tác động của đồ uống hằng ngày đến chức năng thận ngày càng trở nên quan trọng và thiết yếu đối với sức khỏe. Những điều chỉnh nhỏ trong việc lựa chọn nước uống cũng có thể giảm đáng kể gánh nặng lâu dài cho thận và hỗ trợ quá trình lọc, cân bằng khoáng chất và sức khỏe tổng thể, cải thiện hiệu quả đào thải chất thải và điều hòa các chất điện giải thiết yếu.

Linh Trang (Theo Timesofindia)

3 thực phẩm đại kỵ với củ cải trắng: Món nào cũng quen nhưng ăn chung là nhập viện ngay, nhiều người không biết mà tránh

3 thực phẩm đại kỵ của củ cải trắng là: cua, các loại trái cây họ cam quýt và hà thủ ô. Nhiều người không chú ý, thậm chí có thói quen ăn chung, vô tình gây hại cơ thể.

Trên mâm cơm của nhiều gia đình, củ cải trắng là loại thực phẩm quen thuộc. Nó giàu vitamin và khoáng chất, đặc biệt vào mùa đông còn được xem là nguyên liệu giúp tiêu hóa tốt, long đờm, thanh nhiệt và giải độc.

Giá trị dinh dưỡng của củ cải trắng là không thể phủ nhận. Tuy nhiên, không phải thực phẩm nào cũng phù hợp để kết hợp cùng củ cải trắng. Một số loại khi ăn chung có thể gây phản ứng hóa học không tốt, làm giảm giá trị dinh dưỡng hoặc thậm chí ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.

Theo các bác sĩ, ba “đối thủ” của củ cải trắng là: cua, các loại trái cây họ cam quýt và hà thủ ô. Nhiều người không chú ý, thậm chí có thói quen ăn chung, vô tình gây hại cơ thể.

Giá trị dinh dưỡng của củ cải trắng là không thể phủ nhận. Ảnh minh họa

1. Cua – đại kỵ của củ cải trắng

Cua là thực phẩm giàu đạm, ít béo, chứa nhiều vitamin và khoáng chất, rất được ưa chuộng. Tuy nhiên, cua mang tính hàn rất mạnh.

Trong khi đó, củ cải trắng cũng là thực phẩm có tính hàn. Khi ăn hai loại này trong cùng một bữa, đặc biệt ở người có tỳ vị yếu, rất dễ gây khó tiêu, đầy bụng, đau bụng hoặc tiêu chảy.

Theo y học cổ truyền, thực phẩm lạnh dễ khiến “hàn khí” tích tụ, làm ảnh hưởng chức năng tiêu hóa. Cua được xem là “hàn trung chi hàn”, còn củ cải lại lợi tiểu và thanh nhiệt. Khi kết hợp, lượng hàn khí tăng quá mức có thể:

Gây rối loạn tiêu hóa

Gây lạnh bụng

Làm giảm khả năng miễn dịch

Khuyến nghị:

Khi ăn cua, nên kết hợp với các thực phẩm tính ấm như gừng, tỏi để trung hòa. Tránh ăn chung với củ cải trắng. Nếu muốn ăn thì hãy tách bữa.

2. Trái cây họ cam quýt – dễ gây kích ứng dạ dày khi ăn cùng củ cải

Các loại cam, quýt, bưởi, chanh chứa nhiều vitamin C và chất chống oxy hóa, rất tốt cho sức khỏe. Còn củ cải trắng là thực phẩm có tính kiềm, giàu chất xơ.

Thoạt nhìn tưởng bổ sung cho nhau, nhưng thực tế ăn cùng nhau lại dễ gây khó chịu tiêu hóa, nhất là người có dạ dày yếu.

Cam quýt chứa nhiều axit hữu cơ (như axit citric). Khi ăn cùng củ cải – vốn có tính kiềm – có thể dẫn đến sự mất cân bằng axit – kiềm trong dạ dày, làm tăng tiết axit gây:

Đau dạ dày

Trào ngược

Đầy hơi, khó tiêu

Ngoài ra, axit trong cam quýt cộng thêm vị cay nhẹ của củ cải sẽ kích thích dạ dày mạnh hơn, nhất là khi ăn lúc đói hoặc ngay sau bữa ăn.

Khuyến nghị:

Hãy ăn cam quýt và củ cải ở hai thời điểm khác nhau. Nếu muốn kết hợp thì thay bằng thực phẩm tính ấm như bí đỏ, cà rốt để giảm kích ứng.

Không nên kết hợp cùng lúc củ cải trắng với cam quýt. Ảnh minh họa

3. Hà thủ ô – dễ làm giảm tác dụng thuốc khi ăn cùng củ cải

Hà thủ ô là vị thuốc bổ phổ biến giúp dưỡng can thận, tăng cường khí huyết, mạnh xương cốt. Tuy nhiên, khi kết hợp với củ cải trắng lại không phù hợp.

Hà thủ ô cần được hấp thu tốt qua đường tiêu hóa để phát huy tác dụng. Nhưng các thành phần kích thích trong củ cải (đặc biệt khi ăn sống) có thể:

Gây ức chế tác dụng bổ của hà thủ ô

Làm giảm hiệu quả thuốc

Gây rối loạn tiêu hóa, đầy bụng hoặc tiêu chảy

Người đang dùng hà thủ ô lâu dài càng cần tránh ăn kèm củ cải trắng để không ảnh hưởng đến việc hấp thu và hiệu quả điều trị.

Khuyến nghị:

Tuyệt đối không ăn củ cải trắng trong thời gian uống hà thủ ô, đặc biệt là củ cải sống. Nếu thấy khó chịu khi dùng thuốc, hãy hỏi ý kiến bác sĩ.

Dù củ cải trắng là thực phẩm bổ dưỡng, nhưng nếu kết hợp sai, có thể gây ra những phản ứng không mong muốn. Cua, cam quýt và hà thủ ô là ba loại thực phẩm nên tránh ăn cùng củ cải trắng để đảm bảo an toàn sức khỏe.

Minh Khuê (theo Sohu)

Không ai ở New York từng quên buổi chiều hôm đó, năm 1869. Một người phụ nữ chạy băng qua Đại lộ số Năm, váy được vén cao, một chiếc túi da ôm sát vào ngực. Tên bà là Marie Zakrzewska, 43 tuổi, và khi đám đông né sang hai bên để nhường đường, ai cũng nghĩ chung một điều: “Một người phụ nữ thì có thể làm gì ở đây?”

Dưới đất, một người đàn ông nằm bất động. Một chiếc xe ngựa vừa cán qua người ông. Mọi người nhìn. Bình luận. Chỉ trỏ. Nhưng chẳng ai biết phải làm gì. Cho đến khi Marie quỳ xuống.

“Tránh ra,” bà nói, không cần cao giọng.
“Bà điên à?” một viên cảnh sát quát lên. “Bà không có lý do gì để can thiệp.”
“Nếu tôi không can thiệp, ông ấy sẽ chết,” Marie đáp lại, ánh mắt không hề chớp.

Trong khi những người khác còn chần chừ, bà hành động. Bà bắt mạch. Mở áo ông ta. Kiểm tra hơi thở. Đưa ra những chỉ dẫn rõ ràng: “Tôi cần một chiếc xe ngựa trống. Và một tấm chăn.”

Vài người lập tức chạy đi lấy những thứ bà yêu cầu. Marie đặt người đàn ông lên với sự cẩn trọng tuyệt đối. “Đừng di chuyển ông ấy như thế,” bà nói, giữ lấy cổ nạn nhân. “Có thể làm tổn thương cột sống.”

Viên cảnh sát nhìn bà, bối rối.
“Bà là ai vậy?”
Marie ngẩng lên.
“Là người đang làm điều lẽ ra ông phải làm.”

Sự việc đó khiến bà không yên. Tối hôm ấy, khi viết trong phòng làm việc nhỏ, bà không thể xóa khỏi tâm trí hình ảnh người đàn ông nằm gục giữa phố. “Thật man rợ,” bà nghĩ. “Một thành phố hàng nghìn dân… mà không ai biết cách giúp.”

Marie không phải người phụ nữ bình thường. Bà là bác sĩ. Một người Đức. Và là một nữ tiên phong đã chiến đấu không biết bao nhiêu trận để được coi trọng. Bà biết rằng ở New York, hầu hết tai nạn đều trở thành bi kịch vì chẳng ai đến kịp… hoặc có tới, nhưng không biết cứu giúp. “Phải làm gì đó.”

Ý nghĩ đó không buông tha bà.

Hai tuần sau, bà tập hợp hai bác sĩ và một y tá trong một căn phòng nhỏ ở East Side.
“Chúng ta cần một đội phản ứng nhanh,” bà nói. “Những người được đào tạo. Phương tiện phù hợp. Đồ dùng cơ bản. Một thứ có thể đến bất kỳ điểm nào trong thành phố trong vài phút.”

Các bác sĩ nhìn nhau.
“Một kiểu… đội y tế lưu động?”
“Đúng vậy.”

Có hoài nghi, chê bai, tiếng cười.
“Marie, làm gì có tiền mà duy trì chuyện đó.”
“Marie, thành phố sẽ chẳng bao giờ cho phép đâu.”
“Marie, ai sẽ tin vào một hệ thống do phụ nữ nghĩ ra chứ.”

Bà đặt cả hai tay lên bàn:
“Vậy nếu thành phố không cho phép, chúng ta sẽ tự bắt đầu. Ai tham gia sẽ làm miễn phí cho đến khi chúng ta chứng minh được nó hiệu quả.”

Im lặng. Và rồi từng người một… cả ba đều nói: “Tôi tham gia.”

Chiếc “xe cấp cứu” đầu tiên thực chất chỉ là một cỗ xe ngựa được gia cố, có một cáng thô sơ và một hộp gỗ chứa băng gạc, cồn, cùng vài kẹp phẫu thuật.

Marie và đội của bà tập luyện ngày này qua ngày khác: cách khiêng người bị thương, cách cầm máu, cách cố định gãy xương, cách xử lý trong hoảng loạn.

Nhưng phần khó nhất không phải việc tập luyện. Mà là phản ứng của người dân.
“Này, lũ điên của bà bác sĩ kìa!” có người la lên.
“Cái gì đấy? Một gánh xiếc à?” người khác chế giễu.

Marie không đáp lại. Bà chờ sự thật lên tiếng.

Và sự thật đã đến.

Cuộc gọi đầu tiên đến vào một ngày thứ Bảy. Một đứa trẻ rơi từ tầng hai xuống. Mọi người la hét ngoài đường.

Chiếc xe của Marie tới trong vài phút. “Tránh ra!” bà hét khi lao xuống xe. “Để tôi xem nó nào!”

Trong khi người mẹ khóc nức nở, Marie kiểm tra cậu bé.
“Nó vẫn thở. Vẫn có mạch. Chúng ta có thể cứu nó.”

Bà cố định cơ thể cậu bé bằng các tấm ván, đưa ra những chỉ dẫn nhanh chóng, rồi chở cậu đến bệnh viện. Cậu bé sống.

Ngày hôm đó, cả thành phố đổi thay.

Điều bắt đầu như “ý tưởng điên rồ không tương lai” trở thành dịch vụ xe cấp cứu đô thị hiện đại đầu tiên trên thế giới. New York áp dụng hệ thống ấy. Rồi Boston. Rồi khắp nước Mỹ.

Marie chưa từng muốn được ghi công. Bà chỉ muốn không ai chết trong sự bất lực của người xung quanh.

Sau này, khi được hỏi vì sao bà kiên trì đến vậy, bà trả lời:
“Vì tôi không chịu nổi cảnh người ta chết giữa vòng vây những kẻ chỉ biết đứng nhìn. Ai cũng có thể cứu một mạng người… nếu có người dám bắt đầu.”