Hóa ra môi khô nứt nẻ không phải vì ít bổ sung nước

Thời tiết thu đông, môi bạn bắt đầu khô và nứt nẻ, thậm chí nứt đến chảy máu. Đa số chúng ta khi gặp phải vấn đề này thì nghĩ rằng do mình ít uống nước, và sau đó bắt đầu cố gắng bổ sung nước, nhưng vẫn không thể giải quyết vấn đề một cách triệt để.

Thực ra nguyên nhân của môi khô nẻ, hoặc một số vấn đề khác trên cơ thể, bắt nguồn từ việc chúng ta bị thiếu hụt vitamin. Bây giờ chúng ta cùng nhau xem thử mình đang bị thiếu loại vitamin nào, và đâu là cách bổ sung vitamin hiệu quả thông qua thực phẩm, để tránh phải sử dụng đến thuốc.

1. Lở miệng, viêm miệng: Thiếu vitamin B2

Bác sĩ khuyên rằng, mỗi ngày chúng ta nên hấp thụ lượng vitamin B2 khoảng 1.3 mg đối với nam, khoảng 1.1 mg đối với nữ. Nếu thấy xung quanh vùng miệng có tình trạng nứt nẻ, hoặc viêm nhiễm, loét lở, thì có thể là do trong cơ thể thiếu vitamin B2. Bổ sung vitamin B2, có thể giúp chữa lành tế bào tổn thương một cách nhanh chóng.

Ngoài ra vitamin B2 cũng đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của da và tóc. Thiếu vitamin B2, da sẽ khô, tóc xơ rối và dễ gãy rụng. Bạn cần bổ sung vitamin B2 từ trong thức ăn hoặc thực phẩm chức năng.

Nguồn bổ sung: Mỗi ngày uống 250 ml sữa bò sẽ giúp bổ sung vitamin B2 cho cơ thể. Các loại thức ăn như nấm hương, nấm mèo, đậu phộng, mè đen, hạnh nhân… cũng chứa nhiều vitamin B2.

2. Ăn không ngon miệng, giảm vị giác: Thiếu kẽm

Mỗi ngày, bác sĩ khuyên nên hấp thụ 5.5-9.5 mg kẽm đối với nam, 4-7 mg kẽm đối với nữ. Cơ thể người khi thiếu nguyên tố kẽm, sẽ giảm thiểu sức đề kháng, biếng ăn, chậm phát triển, rụng tóc, chức năng vị giác thoái hóa…

Vì vậy nếu như cảm thấy ăn không ngon miệng, vị giác giảm, lại có tình trạng vết thương lành chậm, thì cần cẩn thận, vì đây có thể là triệu chứng cơ thể đang thiếu kẽm.

Nguồn bổ sung: Trong thịt đỏ như thịt bò, thịt dê… chứa nhiều kẽm. Bạn nên bổ sung chúng trong bữa ăn hàng ngày, nhưng chú ý không ăn quá nhiều.

3. Dạ dày không khỏe: Thiếu vitamin A

Nhu cầu cần thiết hàng ngày là 0.7 mg vitamin A đối với nam, 0.6 mg đối với nữ. Vitamin A không chỉ là nguyên tố quan trọng bảo vệ của sổ linh hồn, mà nó cũng có thể giúp cho đường hô hấp và dạ dày hình thành 1 lớp màng bảo vệ một cách tự nhiên, phòng tránh vi khuẩn hoặc chất độc xâm hại cơ thể.

Vì vậy nếu không cung cấp đủ vitamin A, không chỉ không tốt đối với mắt, mà còn không tốt cho đường hô hấp và dạ dày.

Nguồn bổ sung: Mỗi ngày ăn chút cà rốt, hoặc là mỗi tuần ăn 1-2 lần nội tạng của động vật cũng là cách bổ sung vitamin A.

4. Dễ tức giận, tính cọc cằn: Thiếu sắt

Thiếu sắt không chỉ gây thiếu máu, còn có thể khiến tâm trạng bạn thay đổi, dễ dàng nổi giận. Mỗi ngày nam cần hấp thụ 8.7 mg, nữ cần 14.8 mg lượng sắt mới đủ.

Sắt là nguyên tố quan trọng, giúp cho cơ thể tạo ra tế bào hồng huyết cầu. Đối với phụ nữ mỗi tháng phải trải qua thời điểm mất máu, thì chất sắt càng quan trọng hơn, nếu không dễ dàng gặp tình trạng tinh thần không tốt, tâm trạng dễ dàng buồn bã, chán nản.  

Nguồn ăn uống: Thịt đỏ, trứng gà, rau cải màu xanh đậm… đều là thức ăn có chứa chất sắt, và nhớ là bổ sung nhiều vitamin C để tăng cường việc hấp thụ sắt.

5. Gót chân sưng phồng: Thiếu kiềm (kali)

Kiềm là nguyên tố quan trọng điều tiết sự cân bằng giữa axit kiềm của lượng máu và dịch thể trong cơ thể, duy trì sự cân bằng lượng nước và sự ổn định của áp lực thẩm thấu.

Thiếu kali trong thời gian dài sẽ dẫn đến tình trạng nhịp tim không ổn, dễ mất nước, hay đổ mồ hôi, dễ bị chuột rút… Thiếu hụt kali trong thời gian dài, cơ thể sẽ trở nên sưng phồng, đặc biệt vùng gót chân thể hiện rõ rệt nhất.

Nguồn bổ sung: Tập thể dục xong có thể ăn chuối để bổ sung lượng kali bị thiếu hụt, phòng tránh được tình trạng chuột rút. Mỗi ngày ăn một lượng trái cây, rau củ quả nhất định, sẽ giúp bổ sung được lượng kali cần thiết.

6. Đau mỏi khắp người: Thiếu vitamin D

Người nào ít phơi nắng, không đủ lượng vitamin D, sẽ dễ dẫn đến đau mỏi mãn tính. Vitamin D là chất dinh dưỡng không tự động tổng hợp trong cơ thể người, nên việc bổ sung lại càng quan trọng. Vitamin D cũng là chất quan trọng đối với sức khỏe xương khớp, và răng miệng.

Nguồn bổ sung: Mỗi tuần ăn ít nhất 2 bữa cá như cá hồi, cá mòi cơm… kết hợp với việc phơi nắng vào sáng sớm hoặc chiều muộn, sẽ đảm bảo cung cấp vitamin D cho cơ thể.

7. Một vài thông tin dinh dưỡng cho những bệnh thường gặp khác

Khô mắt: thiếu vitamin A, carotene.

Hôi miệng: thiếu vitamin B6, kẽm.

Răng không chắc khoẻ: thiếu vitamin A, canxi, sắt.

Môi khô, bong tróc: thiếu vitamin A, B2.

Thiếu máu, tay và chân lạnh: thiếu vitamin B6, acid folic, sắt.

Mệt mỏi, thiếu năng lượng: thiếu vitamin B1, B2, B6.

Rụng tóc quá nhiều, nhiều gàu: thiếu vitamin A, B6, kẽm, canxi.

Mùi hôi ở người

Thở ra có mùi hôi, mồ hôi nồng… Các vấn đề về mùi có thể báo hiệu là có bệnh đang phát triển trong người.

Con người là động vật có “mùi hôi” nhất. Các nghiên cứu đã chứng tỏ là ta thải ra môi trường nhiều hợp chất có mùi hơn mọi loài sinh vật khác. Phần lớn các mùi ấy chúng ta có thể loại hay làm yếu đi do làm vệ sinh cơ thể cẩn thận hay dùng mỹ phẩm. Song nhiều mùi do cơ thể chúng ta thải ra lắm lúc cũng rất nặng. Có các lý do sau:

Bệnh sâu răng

Hơi thở ra hôi là một trong các vấn đề về mùi hay gặp nhất – mà một trong các nguyên nhân hay gặp nhất là bệnh sâu răng. Dù chúng ta có thể ngăn ngừa bệnh này có kết quả tốt, song hầu như bất cứ ai trong số chúng ta cũng mắc nó vài lần trong cuộc đời mình. Có nhiều nguyên nhân: kém quan tâm đến vệ sinh miệng. Ngay cả khi ta đánh răng đều trước khi đi ngủ, thì chúng ta cũng hay làm cho qua. Thêm nữa alf chúng ta ít dùng chỉ nha khoa (nitka dentystyczna), loại chỉ này cho phép loại các thức ăn thừa ở các khe răng hiệu quả nhất. Thức ăn thừa sau bữa tối trong miệng là một bữa tiệc to cho các vi khuẩn, chúng tấn công không chỉ vào răng mà còn vào lợi. Các thay đổi do  bệnh tiến triển khá chậm và dù rằng mắt thường không nhận ra được, thì mũi có thể „phát hiện” ra ngay. Nhất là mũi của người bên cạnh. Rất may là vấn đề dễ giải quyết: vệ sinh hàm miệng đều và kỹ, dùng chỉ nha khoa.

Trimethylaminuria (viết tắt là TMAU) là hội chứng người có mùi cá

Đây là trường hợp hiếm nhưng khá thú vị. Lý do là rối loạn chuyển hóa có nguồn gốc di truyền, biểu hiện ra ngoài rất khó chịu. Người mắc bệnh TMAU tiết ra một mùi như mùi … cá ươn. Do vậy có tên gọi bệnh như trên. Mồ hôi và nước tiểu và hơi thở ra chứa mùi này. Lý do là cơ thể tiết ra quá nhiều chất trimetyloamin, một hợp chất hữu cơ của các amin có mùi trên. Chất này do các vi khuẩn trong ruột tạo ra khi tiêu hóa các chất đạm có trong trứng, gan, các loại đỗ và một số loại cá. Ở người bình thường chất  trimetyloamin bị men FMO3 phân hủy. Song ở người mắc bệnh TMAU có sự rối loạn việc tạo ra và phân hủy chất này. Các biểu hiện mùi của chất trimetyloamin thường nhẹ, nhưng trong một số trường hợp khi mùi tích tụ mạnh nó có thể ảnh hưởng khó chịu đáng kể đến cuộc sống.

Bệnh ung thư

Mọi người đều biết là chó có khả năng cảm nhận bệnh ung thư. Nhưng khứu giác của chó nhậy hơn người khá nhiều. Ở giai đoạn đầu, bệnh ung thư không gây mùi khó chịu mà mũi người nhận ra được. Nhưng khi không được chữa trị và đã có các tế bào chết thì chúng có thể gây ra các mùi mạnh. Hóa trị cũng gây ra các mùi khó chịu. Bệnh nhân chữa bằng hóa trị hay bị khô miệng, kéo theo là viêm lợi và vi khuẩn dễ phát triểm gây nhiễm trùng vòm họng. Và hậu quả là hơi thở hôi. Các nghiên cứu trong năm 2010 đã chứng tỏ là bệnh ung thư, không phụ thuộc vào giai đoạn, đều có một mùi xác định. Nhưng nó quá nhẹ để mũi người cảm thấy được. Hiện chưa khẳng định nguyên nhân của hiện tượng này, nhưng “tội phạm” có thể là các poliamin – các hợp chất tham gia vào các thay đổi sinh hóa trong tế bào.

Do dùng thuốc

Các loại thuốc về nguyên tắc là phục vụ sức khỏe, nhưng cũng hay làm nặng gánh cho cơ thể. Nhiều loại thuốc gây ra các hiệu ứng phụ ở mức độ thấp hay cao. Đôi khi người ta không nhắc đến chúng trong bản thông tin hướng dẫn, nhưng thuốc có thể là nguyên nhân gây ra các mùi khó chịu. Các thuốc chống trầm cảm (antydepresanty) hay các thuốc chống rối loạn tâm thần (przeciwpsychotyczne) trong lĩnh vực về mùi có “hiệu quả” đặc biệt. Chúng gây ra toát mồ hôi nhiều. Một số thuốc chống viêm loại niesteroidowe cũng có tác dụng như vậy. Ngoài ra, một số thuốc giúp giảm cân cũng gây ra các thay đổi không có lợi cho cơ thể. Các thuốc kháng sinh cũng vậy. Nhiệm vụ của chúng là diệt các khuẩn có hại, nhưng khi vào “cuộc chiến” thì chúng cũng làm các vi khuẩn có ích chết. Hậu quả là thảm vi khuẩn trong ruột bị thay đổi lớn và có thể là nguyên nhân gây ra mùi mồ hôi hay hơi thở khó chịu.

Thực đơn ít chất bột

Thực đơn ít chất tinh bột là biện pháp khá phổ biến để giảm béo. Chúng cũng áp dụng khi chữa một số loại bệnh. Có một số  giả thiết, thực ra cũng khá đúng, là một trong các nguyên nhân gây béo là nhiều đường quá trong thưc đơn, nhưng họ rút từ đó ra một kết luận cũng khá cực đoan: ở các thực đơn loại “theo đúng lý thuyết” (trong đó có thực đơn kiểu Atkins, thực đơn tối ưu) họ khuyên hạn chế chỉ ăn chất bột tối đa là  130 g mỗi ngày và ăn chủ yếu mỡ và đạm. Cách ăn như vậy dẫn đến trạng thái là trong cơ thể sẽ có nhiều chất xeton do việc hấp thụ mỡ sinh ra. Nó có nghĩa là cơ thể “chuyển sang” việc tạo năng lượng từ mỡ thay vì từ chất đường gluco. Một trong các hiệu ứng phụ của loại thực đơn đó là một thứ mùi chua khó chịu từ miệng, đôi khi người ta gọi nó là “hơi thở xeton”. Không may là lúc này dùng bàn chải và thuốc đánh răng tốt cũng không giúp được gì cả. Để miệng hết mùi nhất thiết phải có thay đổi trong thực đơn.

Bệnh tiểu đường

Mùi khó chịu từ miệng và mồ hôi là một vấn đề của người mắc bệnh tiểu đường. Nó có cơ cấu giống như của người ăn thực đơn ít chất bột. Độ nhậy của tế bào về chất insulin, một loại hoocmon chịu trách nhiệm về điều chỉnh nồng độ đường gluco trong máu bị kém đi. Để có thêm năng lượng, cơ thể bắt đầu dùng chất béo có trong thức ăn. Quá trình phân hóa chất mỡ nhanh làm xuất hiện các chất xeton trong cơ thể. Một trong các chất này là aceton, một hợp chất có mùi giống như mùi táo thối. Bình thường nó có ít trong máu và nước tiểu, nhưng nếu bệnh không được chữa hay ở giai đoạn bệnh phát triển cao rồi thì nồng độ của nó có thể đạt mức nguy hiểm. Cơ thể sẽ thử loại chất này qua đường phổi, nên nó có thể gây ra mùi khó chịu ở một số bệnh nhân. Chất này cũng bị thải qua da, do vậy sẽ ảnh hưởng đến mùi mồ hôi.

Các loại rau củ họ cải (warzywa krzyżowe)

Các loại rau củ này có tác dụng bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh ung thư, là nguồn vitamin và các chất chống ô-xy hóa quý giá. Nhưng nếu ăn quá nhiều thì cũng sẽ có các hậu quả không dễ chịu. Các hậu quả có thể không nặng nề (trừ đối với những người thiểu năng tuyến giáp vì chất glucozynolan có nhiều trong rau có thể gây hại), nhưng có thể gây khó chịu. Vấn đề là sẽ có các mùi … trứng thối mà chúng ta có thể bài tiết ra cùng với mồ hôi nếu ta ăn các loại rau như bắp cải xanh (brokuł), bắp cải, bắp cải nhỏ (brukselki) hay cải dầu (rzepak) quá nhiều. Các rau củ họ cải có ưu điểm là chứa nhiều các hợp chất của lưu huỳnh. Các chất như  sulforafan có tác dụng chống ung thư – chúng hãm quá trình phát triển bệnh ung thư. Song cũng phải dùng có chừng mực. Nếu ta ăn quá nhiều rau củ này vài lần mỗi ngày thì cơ thể có thể bị „bão hòa” các hợp chất chứa lưu huỳnh nên sẽ phải thải qua da. Kết quả không dễ chịu của quá trình này là mùi sun-phuya – một thư mùi đặc trưng của trứng thối – sẽ ra cùng với mồ hôi.

Bệnh thương hàn (dur brzuszny)

Mùi bánh mỳ mới không thuộc loại mùi gây khó chịu, nhưng nếu do người thải ra thì nó chứng tỏ đã mắc một bệnh nguy hiểm. Đó là một biểu hiện đặc trưng của bệnh thương hàn – khi cơ thể bị nhiễm khuẩn nhóm salmonella. Bệnh này ít xuất hiện ở các nước đã phát triển, nhưng là vấn đề quan trọng ở các nước của Thế giới thứ ba – do vậy những người đi du lịch ở các nước này nên tiêm phòng bệnh. Hơn nữa mức độ tử vong của bệnh vẫn khá cao. Trên thế giới mỗi năm có đến hơn 150 người chết vì bệnh này. Có thể nhiễm bệnh do ăn thức ăn tiếp xúc nước nhiễm khuẩn hay do tiếp xúc với người bệnh. Các triệu chứng chính là sốt cao, bụng chướng và sôi bụng, tiêu chẩy rồi sau bị táo bón hay xuất hiện bang dát chấm màu hoa hồng (różyczka durowa) – mẩn ở dạng các vết chấm đỏ nhạt.

Stress

Có lẽ là stress làm người hôi nhất. Ít nhất là dưới góc độ ảnh hưởng lên tuyến mồ hôi. Da người có hai loại tuyến mồ hôi là loại: ngoại tiết (exocrine) và bán hủy (apocrine). Tuyến đầu phân bố khá đều dưới da và tiết râ bề mặt. Tuyến thứ hai tập trung ở vùng nách, gần bộ phận sinh dục hay cũng ở bàn chân. Các tuyến ngoại tiết chịu trách nhiệm tiết ra mồ hôi khi làm việc nặng hay khi trời nóng để đưa nhiệt lượng thừa ra khỏi cơ thể. Thứ chất „tiết ra” chủ yếu là nước và dù nó có mùi không thơm lắm, nhưng bình thường – hay ít nhất là đến một thời điểm nào đó – nó còn chưa hôi. Ngược lại, các tuyến bán hủy hay phản ứng lập tức với trạng thái thần kinh căng thẳng. Khi đó mồ hôi đi theo các „kênh” này ngoài nước còn có nhiều chất đạm và chất béo. Thứ hỗn hợp này là thức ăn ngon cho các vi khuẩn– và chính chúng tạo ra thứ mùi của cơ thể khi người bị stress quá nhiều.

Tuổi già

Mùi của cơ thể cũng thay đổi theo tuổi tác, thông thường theo chiều hướng xấu đi. Lối sống cũng có ảnh hưởng đến nó nhưng không là nhân tố quyết định. Các nghiên cứu do các nhà khoa học của Monell Chemical Senses Center làm năm 2012 chứng tỏ người già tiết ra các mùi đặc biệt không phụ thuộc vào thực đơn ăn, vào các thứ nghiện hay vào mức độ vận động. Nguyên nhân được cho là do các thay đổi của  các tuyến mồ hôi và chất nhờn. Các nhà khoa học nghi là mùi „già” là một tín hiệu hóa học độc đáo  hình thành trong quá trình tiến hóa. Nó cho phép phát hiện nhanh và theo một cách bản năng các cá thể còn đang ở lứa tuổi phát triển với các cá thể đã qua „thời hoàng kim”. Các nghiên cứu khác công bố năm 2008 trên „British Journal of Dermatology” đã chỉ ra các hợp chất cụ thể có thể là nguyên nhân cho thứ mùi đặc trưng của người già. Đó là các chất benzotiazol, metylosiarczan metan và nonanal, chúng có nồng độ thay đổi theo chiều hướng tăng lên cùng tuổi tác.

NHV (theo Onet.pl)