TẢN ĐÀ - NGUYỄN KHẮC HIẾU

Bài thơ của cụ Tản Đà ra đời đúng 100 năm (1919-2019) hãy đọc và cùng chiêm nghiệm, xem ngày xưa ông bà ta dạy trẻ em như thế nào.

LÊN SÁU

Sách quốc ngữ
Chữ nước ta,
Con cái nhà
Đều phải học.
Miệng thì đọc
Tai thì nghe
Chớ ngủ nhè
Chớ láu táu
Con lên sáu
Đang vỡ lòng
Học cho thông
Thầy khỏi mắng.

Trong trời đất
Nhất là người
Ở trên đời
Hơn giống vật
Con bé thật
Chưa biết gì
Còn ngu si
Phải dạy bảo
Cho biết đạo
Mới nên thân
Sau lớn dần
Con sẽ khá

Ai đẻ ta
Cha cùng mẹ
Bồng lại bế
Thương và yêu
Ơn nhường bao
Con phải ngẫm
Áo mặc ấm
Mẹ may cho
Cơm ăn no
Cha kiếm hộ
Cha mẹ đó
Là hai thân

Hai thân là
Là thân nhất
Trong trời đất
Không ai hơn
Con biết ơn
Nên phải hiếu
Nghĩa chữ hiếu
Đạo làm con
Con còn non
Nên học trước
Đi một bước
Nhớ hai thân

Con còn nhỏ
Có mẹ cha
Lúc vào ra
Được vui vẻ
Con còn bé
Mẹ hay chiều
Thấy mẹ yêu
Chớ làm nũng
Đã đi học
Phải cho ngoan
Hay quấy càn
Là chẳng hiếu.

Con còn bé
Mẹ hay lo
Ăn muốn cho
Lại sợ độc
Con ốm nhọc
Mẹ lo thương
Tìm thuốc thang
Che nắng gió
Con nghĩ đó
Sao cho ngoan
Hay ăn càn
Là chẳng hiếu

Anh em ruột
Một mẹ cha
Mẹ đẻ ra
Trước sau đó
Cùng máu mủ
Như tay chân
Nên yêu thân
Chớ ganh tị
Em coi chị
Cũng như anh
Trước là tình
Sau có lễ

Người trong họ
Tổ sinh ra
Ông đến cha
Bác cùng chú
Họ nội đó
Là tông chi
Cậu và dì
Về họ mẹ
Con còn bé
Nên dạy qua
Còn họ xa
Sau mới biết

Người trong họ
Có bề trên
Lạ hay quen
Đều phải kính
Có khách đến
Không được đùa
Ai cho quà
Đừng lấy vội
Ông bà gọi
Phải dạ thưa
Phàm người nhà
Không được hỗn

Con bé dại
Mãi vui chơi
Muốn ra người
Phải chăm học
Miệng đang đọc
Đừng trông ngang
Học dở dang
Đừng có chán
Học có bạn
Con dễ hay
Mến trọng thầy
Học chóng biết

Dạy con biết
Phép vệ sinh
Ăn quả xanh
Khó tiêu hoá
Uống nước lã
Có nhiều sâu
Áo mặc lâu
Sinh ghẻ lở
Mặt không rửa
Sinh u mê
Đang mùa hè
Càng phải giữ

Các giống vật
Thật là nhiều.
Như con hươu
Ở rừng cỏ
Như con chó
Nuôi giữ nhả
Con ba ba
Loài máu lạnh
Loài có cánh
Như chim câu
Còn loài sâu
Như bọ róm

Cây và cỏ
Có khác loài
Trông bề ngoài
Cũng dễ biết
Như cây mít
Có nhiều cành
Lúa, cỏ gianh
Có từng đốt
Còn trong ruột
Lại khác nhau.
Vài năm sau
Con biết kỹ

Đá bờ sông
Không sống chết
Không có biết
Không có ăn
Không người lăn.
Cứ nằm đây
Như đá cuội
Như đá xanh
Như mảnh sành
Như đất thó
Các vật đó
Theo loài kim

Các loài kim
Tìm ở đất
Nhất là sắt
Nhì là đồng
Làm đồ dùng
Khắp trong nước
Như vàng bạc
Càng quý hơn
Đúc làm tiền
Để mua bán.
Ai có vạn
Là người giàu.

Vốn xưa là
Nhà Hồng Lạc
Nay tên nước
Gọi Việt Nam
Bốn nghìn năm
Ngày mở rộng
Nam và Bắc
Ấy hai miền
Tuy khác tên
Đất vẫn một
Lào, Miên, Việt
Là Đông Dương

Đầu trị nước
Đức Kinh dương
Truyển Hùng Vương
Mười tám chúa
Qua mấy họ
Quân Tàu sang
Vua Đinh hoàng
Khai nghiệp đế
Trải Đinh, Lý
Đến Trần, Lê
Nay nước ta
Là nước Việt

Chữ nước ta
Ta phải học
Cho trí óc
Ngày mở mang
Muốn vẻ vang
Phải làm lụng
Đừng lêu lổng
Mà hư thân
Nước đang cần
Người tài giỏi
Cố học hỏi
Để tiến nhanh
Vừa ích mình
Vừa lợi nước
Chớ lùi bước
Là kẻ hèn

Tản Đà (1889-1939) tên thật Nguyễn Khắc Hiếu là một nhà thơ, nhà văn và nhà viết kịch nổi tiếng của Việt Nam. Bút danh Tản Đà của ông là tên ghép giữa núi Tản Viên và sông Đà, quê hương ông.

Sưu tầm

CẠM BẪY.

Người Eskimo đã săn chó sói như thế nào trong vùng băng giá và lạnh cóng của Bắc Cực ? "
Đây là một câu hỏi đã làm nhiều người dày công suy nghĩ để tìm câu trả lời.
Người Eskimo lấy các lưỡi dao thật bén đem nhúng vào máu động vật, sau đó họ mang ra ngoài trời cho đóng băng lại. Họ làm như vậy nhiều lần để lớp băng càng lúc càng dày thêm, đến một thời điểm, lớp băng bằng máu bên ngoài hoàn toàn che dấu lưỡi dao bên trong. Tối đến, họ găm cán dao xuống tuyết. Những con sói đánh hơi được mùi máu của thú rừng từ lưỡi dao và mon men đến. Chúng bắt đầu liếm những lớp băng bằng máu đó, càng lúc càng hăng say hơn với tất cả những sự thèm thuồng. Cho đến một lúc, những lớp băng bên ngoài lưỡi dao đã tan chảy hết và chạm vào lưỡi dao.
Khi liếm những lưỡi dao, lưỡi của những con sói bị đứt và máu chảy ra, nhưng chúng lại tưởng đó là máu của thú rừng nên càng liếm hăng say hơn. Càng chảy máu thì nó càng khát. Càng khát thì nó lại càng liếm. ..
Sáng hôm sau, những người Eskimo chỉ việc đi thu lượm xác của những con chó sói nằm chết bên cạnh những lưỡi dao đó.
Cái bên ngoài cạm bẫy bao giờ cũng rất hấp dẫn và thật quyến rũ.

QUỐC KHÔI - Dịch từ Internet.

( Sưu tầm từ CỬA SỔ TÂM HỒN )