Có bao nhiêu bạn không có thời hoa mộng tuổi học trò? Có bao nhiêu bạn vì lý do nào đó hiếm hoi bạn bè trong xã hội nhiễu nhương? Có bao nhiêu bạn thích khép mình trong thế giới riêng, tuy hẹp nhưng thấy yên tâm? Có bao nhiêu bạn muốn mở lòng hơn nhưng chưa có dịp?... Những dấu hỏi đó được lý giải phần nào qua những lần họp mặt từng khóa học cũng như họp mặt cô thầy bạn cũ cả trường.
Một số bạn sốt sắng, moi tìm địa chỉ, số điện thoại… những bạn cũ ít giao du, để tới tận nhà thăm và rủ dự họp mặt hoặc liên lạc nhau qua điện thoại. Đa phần các bạn vui vẻ gật đầu và còn hỏi thêm thông tin về những bạn khác. Nếu người đi liên lạc có nhiều hiểu biết thì bạn kia có dịp để bắc lại những nhịp cầu bấy lâu bị gãy mục! Có bạn, sau khi được mời mọc, còn cung cấp thêm những thông tin về các bạn khác. Sợi dây tình bạn qua đó nối dài. Nhưng có bạn tỏ ý e dè, không thích tham dự, từ chối một cách kín đáo, lịch sự. Có bạn, thẳng tính hơn, dứt khoát không dự và cũng có bạn nói họp mặt là nơi dành riêng cho bạn thành đạt, và tự cho mình có hoàn cảnh thấp kém hơn nên không muốn tới! Ngày họp mặt, có đủ bạn ở các giai tầng trong xã hội. Tất cả cùng tay bắt mặt mừng, cùng hả hê mày tao cho thỏa cái tình bấy lâu xa cách. Buổi cơm chung vừa xong, có bạn nói tao còn phải đi bán cho hết sấp vé số! Có bạn quyến luyến chưa chịu về, đòi đi ca vọng cổ! Có bạn trầm ngâm như hoài niệm ký ức quá phôi pha, có bạn sôi nổi ồn ào đụng ly không chịu nghỉ! Dĩ nhiên, sấp vé số kia không phải bán đâu xa, được chia nhau tại chỗ, để bạn mình vui cho trọn cuộc tình. Nhưng muốn đồng môn hòa thân như vậy, không thể không nhắc tới những cố gắng, những chuyện ai nhìn cũng thấy cho tới những tiểu tiết trong việc chuẩn bị, tổ chức và điều hành mọi cuộc họp mặt. Về suy nghĩ chung là làm sao càng nhiều cô thầy bạn cũ về dự sẽ càng tốt, niềm vui chung càng lan tỏa. Muốn như vậy, phải làm sao có đủ nguồn lực con người lẫn tiền bạc. Phải có người có óc tổ chức và có uy tín kêu gọi sự ủng hộ của đồng môn. Phải có, phải có…, những cái trên là chuyện ai nhìn cũng thấy. Tôi nêu ra đây một tiểu tiết, tuy mới mà cũ, tuy cũ mà mới bây giờ. Qua việc tiếp xúc, biết rằng một số bạn còn e dè, còn chút tự ti, mặc cảm, tôi suy nghĩ là cách xử sự của những người tổ chức họp mặt sao cho không thấy sự quá cách biệt giữa những đồng môn thành đạt và các bạn khác. Khi nêu lên chuyện này lại phải khái niệm được nội dung thế nào là đồng môn thành đạt. Thành đạt, chọn lọc dựa trên nền tảng nào? Chức quyền, tiền bạc, học vị, uy tín xã hội hay là tổng hợp những yếu tố đó. Yếu tố nào là hàng đầu, sắp xếp thứ tự trên cơ sở nào?.... Một bài toán nhiều phương án giải nhưng không dễ có đáp số hợp lý. Đó là lý do ở NGÀY HỘI TRƯỜNG TH Hoàng Diệu tháng 9 năm 2012 vừa qua, chỉ giới thiệu thật chi tiết tất cả cô thầy cũ và ba cựu học sinh dự như đại biểu, còn lại chỉ gom trong một tiếng chung đồng môn. Lý giải điều này, do tính chất ngày hội trường là dịp tri ân cô thầy, là dịp thể hiện tinh thần tôn sự trọng đạo, nên việc xướng danh từng cô thầy để nhắc nhớ trò xưa về từng cô thầy cũ, để trò xưa có dịp nhìn lại hình bóng thân yêu thuở nào, để cô thầy thêm chút an ủi, niềm vui nho nhỏ vì trò còn nhớ tới cô thầy… Giảm thiểu giới thiệu các học trò thành đạt để việc tôn vinh cô thầy thêm lắng đọng, thêm chút âm vang trong lòng trò cũ lẫn cô thầy. Mà trường đã qua 55 năm hoạt động, số học sinh rời trường là hàng vạn thì xướng danh số cựu học sinh thành đạt ít ra cũng hàng trăm, sẽ choáng mất bao nhiêu thời gian quý báu của buổi họp mặt! Vậy đó, vẫn có đồng môn phàn nàn là tổ chức thiếu quy cũ, thiếu tôn trọng cây đa cây đề!!! Đất rộng người đông, ai cũng có chỗ đứng và từ chỗ đứng của mình có cái nhìn riêng của mình theo góc đứng đó. Góc đứng đó bị tác động bởi vô vàn yếu tố mà yếu tố sơ cứng, thiển cận vẫn không bị loại trừ. Tôi cũng thấy có điều rất hay, có khá nhiều cựu học sinh có chức phận cao, học vị cao, tài sản lớn… tham dự họp mặt cô thầy bạn cũ, nhưng không nghe bất kỳ ai phàn nàn là sao không nghe giới thiệu tên mình. Điều đó đã nâng cao nhân cách các bạn. Chúng ta tới để kính cô thầy, để cùng nhau hòa thân tìm lại chút không khí tươi tắn ngày xưa. Xưa Trần Minh e Nhuận Điền ngại ngần nên khi về thăm bạn đã cởi áo trạng nguyên để cùng nhau đối ẩm mà!
Một tiểu tiết được nêu ra như trên không còn là tiểu tiết, khi tiểu tiết đó tác động đáng kể tới buổi họp mặt. Tiều tiết đó khơi màu để đồng môn truyền tin nhau, để đồng môn còn e dè sẽ dạn hơn tới thăm thầy thăm bạn cũ sau này. Tiểu tiết đó để đồng môn tin vào những người tổ chức hơn. Tiểu tiết đó làm êm lòng mọi người, không gây phản cảm, chướng tai bất kỳ ai, trừ những bạn quá háo danh. Tiểu tiết đó cho thấy mỗi cựu học sinh chúng ta, dù thành đạt như thế nào cũng phải khép mình trước những ân sư của mình. Làm được điều đó là tự nâng phẩm giá mình. Không thầy đố mày làm nên! Đừng nên có chút danh vọng lại quên điều thiêng liêng đó. Tiểu tiết trên sẽ trở thành điều luôn lưu ý cho mỗi lần họp mặt cô thầy bạn cũ về sau.
Hồ Quốc Lực
