Không có stress có lẽ con người cũng không thể tồn tại. Thế nhưng, vượt ngưỡng đến một mức nào đó thì con người cũng… không thể tồn tại, bởi chính stress gây ra nhiều thứ bệnh về thể chất và tâm thần, nên rất cần biết cách “xả” stress trong cuộc sống đầy căng thẳng, âu lo hiện nay.
Stress là một phản ứng bảo vệ, khi cơ thể bị một mối đe dọa, mối nguy hiểm xảy đến cho nó. Người ta gọi nó là phản ứng (hay đáp ứng) “chiến đấu hoặc bỏ chạy” (fight or flight response), nghĩa là trong tình huống đó, chỉ có hai cách để chọn lựa: chiến đấu để sinh tồn hoặc bỏ chạy để… sinh tồn!
Lúc đó, cơ thể phải huy động toàn lực để đối phó. Não thùy sẽ ra lệnh tiết các kích thích tố cần thiết, nào adrénaline, nào norepinephrine, cortisol… ồ ạt đổ vào máu. Tim đập nhanh để bơm máu về các cơ bắp lớn, phổi hổn hển tăng tốc bơm oxy, đường huyết vọt lên cao nhằm tăng cường khẩn cấp năng lượng, đồng tử mắt nở to để nhìn cho rõ, tai vểnh lên, mũi phồng ra… Tóm lại, mọi thứ đều phải trong tư thế sẵn sàng. Trong lúc các mạch máu lớn chuyển máu đến các bắp cơ thì mạch máu nhỏ ngoại biên co thắt lại, để nếu có bị thương thì máu cũng không bị mất nhiều… Vì thế mà người bị stress thường mặt mày tái ngắt, xanh lè, tay chân đơ cứng!
Stress cấp tính có những phản ứng mạnh hơn ta tưởng. Một người đang đứng trước chuồng cọp, thấy cọp sổng chuồng thì… phân, nước tiểu tóe ra mà không hay, tay chân bủn rủn, ngất xỉu. Nguy cơ qua đi, hiểm họa chấm dứt thì mọi thứ lại trở về trật tự cũ. Tim đập chậm lại, hơi thở điều hòa, bắp cơ buông xả.
Nếu sự đe dọa không mãnh liệt nhưng cứ dồn dập, hết lớp này tới lớp khác, đến một lúc vượt quá mức chịu đựng gọi là “mất bù” thì sẽ tạo ra những hiệu ứng âm thầm gây tác hại không lường được lên thể chất và tâm thần của ta.
Thời đại ngày nay, con người ít có dịp chiến đấu một mất một còn trước thú dữ hay trước “hòn tên mũi đạn” như xưa. Nhưng con người ngày nay lại phải thường xuyên đối đầu với những “hòn tên mũi đạn” còn nguy hiểm hơn, kiểu “bề ngoài thơn thớt nói cười / bề trong nham hiểm giết người không dao”.
Stress vượt qua ngưỡng lúc nào không hay và dẫn tới vô số bệnh tật mà bác sĩ cũng phải bó tay, đành gắn cho những cái tên mơ hồ như “rối loạn chức năng”, “mệt mỏi kinh niên”, “rối loạn thần kinh thực vật”… Ðại học Y khoa Harvard ước tính có từ 60%- 90% bệnh nhân (ở Mỹ) tìm đến bác sĩ là do stress.
Stress liên quan đến rất nhiều bệnh lý như nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp, tiểu đường, suyễn, đau nhức kinh niên, mất ngủ, dị ứng, nhức đầu, đau thắt lưng, một số bệnh ngoài da, ung thư, tai nạn thương tích, tự tử, trầm cảm, giảm miễn dịch v.v… Tóm lại là rất phức tạp.
Bác sĩ nếu không quan tâm đúng mức – đau đâu chữa đó – thì chỉ chữa đựơc triệu chứng bên ngoài còn cái gốc sâu thẳm bên trong là stress vẫn không đựơc giải tỏa, bệnh vẫn cứ luẩn quẩn loanh quanh, chuyển từ “bệnh” này qua “bệnh” khác, và do đó, chất lượng cuộc sống bị giảm sút rõ rệt!
Nhiều khi ta tưởng cholesterol xấu tăng cao trong máu là do thức ăn, nhưng không phải, do stress nhiều hơn! Tiểu đường tưởng do ăn nhiều chất ngọt, thực ra do stress nhiều hơn. Ta thấy đời sống càng căng thẳng, bệnh tiểu đường càng phát triển mạnh! Ở nước ta mới mấy năm trước, tiểu đường chỉ lai rai, bây giờ thì… “năm sau cao hơn năm trước”, lan tràn cả ở thành thị lẫn nông thôn! Các nghiên cứu trên thế giới cũng cho thấy vào thời kỳ khủng hoảng kinh tế, người làm việc ở những khu vực dễ bị sa thải thì chết vi tim mạch, tai biến mạch máu não cao gấp đôi các khu vực khác…!
Stress thay đổi từ người này sang người khác. Cùng một sự việc, với người này thì nổi điên lên còn với người kia chỉ là một trò cười, với người này là cả một sự sụp đổ, với người kia là một bài học… Cùng là con ông bà “viên ngoại họ Vương”, cùng “sắm sửa bộ hành chơi xuân”, mà Thúy Kiều thì khóc sướt mướt, thở than, nằm mộng, làm mười khúc đoạn trường đầy nước mắt trong khi Thúy Vân ngạc nhiên sao chị mình “kỳ cục” vậy! Hẳn là bên trong Thúy Kiều có cái gì đó khác với Thúy Vân, bởi bên ngoài thì cả hai đều “mười phân vẹn mười” cả!
Người dễ bị stress là người thường có tính quá lo lắng, cầu toàn, hay tự chỉ trích, thiếu quyết đoán, hay do dự… Nếu bị thêm sức ép từ bên ngoài thì dễ suy sụp, dễ bị vượt ngưỡng!
Nhiều học sinh học giỏi mà thi rớt cho là “học tài thi phận” một phần chính là do stress! Gia đình kỳ vọng nhiều quá, tạo một áp lực vô hình, khiến em không còn là chính mình nữa!
Những dấu hiệu sớm để nhận biết stress là có vấn đề về trí nhớ như hay quên, mất định hướng, thường hoang mang…
Về cảm xúc thì dễ dao động, bứt rứt, dễ bị kích động, tâm tính bất thường, hay cáu gắt, lúc nào cũng có cảm giác bị tràn ngập, rất khó tìm được sự thư giãn. Trong lúc nghỉ ngơi mà vẫn cứ lo lắng, thậm chí còn lo lắng nhiều hơn!
Các triệu chứng về thể chất dễ nhận ra như nhức đầu, đau lưng, rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, chóng mặt.. Ðặc biệt đau cột sống cổ hay cột sống thắt lưng. Cứ tưởng là loãng xương, là gai cột sống, là thoát vị đĩa đệm gì gì đó, thực ra gốc ở stress.
Người bị stress dễ bị bệnh vặt, cảm cúm triền miên vì sức đề kháng giảm sút đáng kể, dễ bị mất ngủ, tức ngực, tim đập nhanh và … dễ nổi mụn, nổi chàm trên da. Không có gì ngạc nhiên vì ở trong phôi thai, não và da vốn cùng xuất phát từ một lá mầm ngoại bì (ectoderme). Não mà bất an thì da cũng nhăn nhúm, nổi mụn, nổi chàm, chữa hoài không khỏi, thoa mỹ phẩm đắt tiền cũng vô ích. Não mà an vui thì da cũng tươi nhuận, hồng hào, sáng láng.
Người bị stress còn hay có những hành vi bất thường như tự dưng thèm ăn, ăn hoài, lên cân đột ngột; hoặc bỗng nhiên bỏ ăn, sụt ký đột ngột…
Có người còn đi qua đi lại, đi tới đi lui, cắn móng tay, nhai nhóp nhép. Các huấn luyện viện bóng đá, ông nào cũng hay đi qua đi lại, đi tới đi lui, nhai nhóp nhép “sinh-gom” hoặc phì phèo thuốc lá liên tục giữa lúc hai đội bóng vờn nhau trên sân. Họ bị stress. Nhưng đó là một thứ stress cấp, coi căng vậy mà hiền, chóng qua, hết trận đấu là xong, lại bắt tay nhau vui vẻ!
Còn cái thứ stress nhai nhóp nhép kiểu “gặm một khối căm hờn trong cũi sắt”… mới là thứ stress nặng, mãn tính, triền miên, sinh đủ thứ chuyện.
Phòng bệnh hơn chữa bệnh.
Nguyên tắc là đừng tự đòi hỏi mình phải luôn hoàn hảo, phải luôn luôn đúng!
Cũng đừng bao giờ so sánh mình với người khác. Con vịt là con vịt mà con gà là… con gà. Con gà mà dại dột so với con vịt thì sẽ chìm nghỉm trong nước! Lục súc tranh công không thể nào vui được! Một khi đã so sánh thì dù hơn, dù kém, dù ngang bằng cũng đều khổ!
Nên tránh những kẻ chuyên “phun” nọc độc! Họ rất sung sướng khi “tiêm” được nọc độc cho kẻ khác. Tránh những kẻ nhỏ mọn, đố kỵ, "đâm bị thóc, thọc bị gạo"
Bói ra ma quét nhà ra rác, dị đoan mê tín… làm ta căng thẳng lo lắng vô lối.
Một lời nói, một cử chỉ của thầy thuốc cũng có thể gây stress trầm trọng không ngờ. Bác sĩ vừa xem phim X quang vừa lắc lắc cái đầu đủ cho bệnh nhân thót tim, nhưng thực ra chì vì bác sĩ mỏi cổ do cả đêm thức coi bóng đá. Bác sĩ chỉ cần “phán” một câu mơ hồ như tim hơi lớn, gan hơi yếu, phổi hơi dơ… đủ cho bệnh nhân sống trong hoang mang ám ảnh dài lâu. Lời nói của bác sĩ không chỉ mang thông tin, mà còn truyền cảm xúc, gây stress, bởi người bệnh luôn ở trong một trạng thái tâm lý rất nhạy cảm khi tiếp xúc với thầy thuốc.
Có nhiều cách “xả” stress!
Nhậu nhẹt, hút thuốc lá, ma túy… cũng là một cách xả stress, nhưng rõ ràng là có hại, “chạy ô mồ mắc ô mả”!
Nhảy múa, ca hát, viết nhật ký, viết blog…. là những cách xả stress tốt. Nói chuyện tào lao (tám) cũng là một cách xả stress… , miễn là đừng có “chuyển lửa” từ người này qua người khác! Thực ra, nói ra được với ai đó, một bạn thân thiết, một người có khả năng lắng nghe, một người sẵn sàng làm “thùng rác” cho mình thì mình sẽ cảm thấy nhẹ gánh! Không có bạn bè để tâm sự thì có thể tâm sự cùng tượng đá. Trải lòng ra một lúc, tượng đá cũng xiêu. “Ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau” là vậy! “Chửi chó mắng mèo”, “Giận cá chém thớt” cũng được. Ðập bể mấy cái ly cái dĩa… cũng hay! Có điều nên chọn trước một ít ly tách, chén dĩa mẻ, để dành sẵn, khi nào cần thì đập nghe vừa rôm rả vừa đỡ tốn kém!
Nguyên tắc chung là phải làm một cái gì đó cho năng lượng bị dồn nén trong stress có chỗ “xì” ra, thoát ra.
Ta vẫn thường nói “xả xú bắp”, “xả hơi” đó thôi…
Tóm lại, đừng có ngồi đó mà gậm nhấm, suy nghĩ vẩn vơ. Giặt đồ, nấu ăn, rửa chén, lau nhà gì cũng tốt. Chạy bộ, đánh đấm, la hét, khóc lóc… cũng đựơc. Ðọc sách, xem phim càng hay, miễn là biết chọn phim, chọn sách!
Thấy người chồng trằn trọc mãi không ngủ được, lăn qua lộn lại cả đêm, người vợ hỏi có chuyện gì vậy anh? “Anh mắc nợ anh John hàng xóm một số tiền, hẹn ngày mai trả mà không có một xu dính túi!”. Người chồng đau khổ nói. Lập tức bà vợ tung mền dậy, chạy ra bờ rào gọi với sang nhà hàng xóm: “Anh John ơi, ngày mai chồng tôi chưa có tiền trả cho anh đâu nhé!”. Xong, bà quay vào bảo chồng: "Anh yên tâm ngủ đi, bây giờ là lúc để cho anh John trằn trọc". Cô vợ đã rất thông minh! Cô đã “chuyển lửa” từ chồng mình sang… chồng hàng xóm. Chắc chắn anh John sẽ trằn trọc cho tới sáng, còn ông chồng cô sẽ ngủ ngon!
“Chuyển” như vậy vẫn chỉ là ở bên ngoài. Chuyển bên trong hay hơn. Chuyện xưa kể bà mẹ già có hai cô con gái, một cô bán dù, một cô bán giày vải. Cô bán dù sống nhờ những ngày mưa, cô bán giày làm ăn khá nhờ những ngày nắng ấm. Bà mẹ lo buồn cho cô bán giày suốt những ngày mưa và đau khổ cho cô bán dù ngày nắng ráo. Có người biết chuyện khuyên bà sao không làm ngược lại, mừng cho cô bán dù ngày mưa và mừng cho cô bán giày ngày nắng?
Não ta có một đặc điểm lý thú là không thể cùng lúc nghĩ tới hai việc. Ðã nghĩ điều này thì quên điều kia. Và người ta đã “lợi dụng” đặc điểm này để dịch chuyển các điểm tập trung trên vỏ não từ vùng này sang vùng khác. Chẳng hạn đang giận sôi lên thì… xảy ra động đất hay cháy nhà, lập tức vùng “giận sôi” của vỏ não tắt ngấm để nhường chỗ cho vùng sợ hãi!
Ta biết giận dữ hay sợ hãi đều tiêu tốn rất nhiều năng lượng. Nó có thể làm ta kiệt sức, suy sụp, thở không ra hơi… Có thể chọn cách nào khác chuyển dịch hay hơn, có lợi cho sức khỏe hơn chăng?
Ðó là cách thở sâu, thở bụng, đưa hơi xuống huyệt… đan điền (dưới rún chừng 4 cm). Nó giúp làm cho ta tĩnh tâm lại, nó chuyển dịch vùng căng thẳng ở vỏ não qua vùng êm ái của … cái rún, với điều kiện là phải để tâm quan sát xem cái hơi thở đó nó vào ra lên xuống ra sao.
Khi chú tâm vào hơi thở, lắng nghe hơi thở , quan sát nó, dòm ngó nó, nghiền ngẫm nó… thì ta đã đánh “lạc hướng” cảm xúc ta rồi! Vỏ não khi đã tập trung vào hơi thở thì “quên” tập trung vào các chuyện linh tinh khác.
Cách đơn giản này có khả năng giải stress rất tốt. Tập luyện đúng mức, não thùy sẽ tiết ra một kích thích tố gọi là endorphine, một thứ á-phiện nội sinh, làm cho dịu nhẹ toàn thân, tạo sự sảng khoái, lâng lâng, mà không gây tác dụng phụ.
Thiền, yoga, dưỡng sinh, tài chí, khí công… đều là những cách làm cho thân tâm hợp nhất, làm cho ta quay trở lại với chính mình bằng cách lắng nghe hơi thở của chính mình (có thể kết hợp với động tác hay không cần động tác) đó thôi.
Hiện nay các kỹ thuật này ngày càng được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi ở các Trung tâm y khoa lớn trên thế giới để trị liệu các bệnh do stress gây ra, các chứng trầm cảm, tâm thần, lo âu, đau nhức…, kể cả nghiện rượu, thuốc lá, ma túy… một cách rất có hiệu quả.
Khiếu hài hước có thể là một phương thuốc bổ đầy hữu hiệu cho những khổ đau mà chúng ta gặp phải.
Hãy tiếp tục cười khúc khích hoặc cười thầm nếu bạn muốn. Đừng kìm nén hay nín nhịn nụ cười mà bạn nên thể hiện ra. Tại sao không cười nhỉ? Tiếng cười ngân vang của bạn không chỉ mang đến niềm hạnh phúc cho bạn, mà còn có thể là một phước lành đối với những người nghe thấy thanh âm hạnh phúc đó.
Từ bao đời nay, loài người đã biết rằng tiếng cười có tác dụng chữa bệnh. Nam tước Byron, nhà triết học Aristotle, và Kinh Thánh đều nhìn nhận rằng tiếng cười là liều thuốc bổ. Đó là một loại thuốc giảm căng thẳng hữu hiệu nhất mà không cần phải kê đơn. Tiếng cười xua tan sự nhàm chán và dễ dàng đưa ta thoát khỏi sự đơn điệu thường nhật. Tiếng cười chắc chắn là dễ lan tỏa, và có ảnh hưởng tích cực [đến mọi người] theo nhiều cách. Tiếng cười tạo ra tiếng cười. Bạn đã bao giờ nhìn thấy một nhóm người đang cười và cảm thấy muốn cười theo? Tôi sẽ nói [bạn] hãy cười lên nào.
Thời cổ đại, người ta biết tiếng cười có tác dụng chữa bệnh, nhưng họ không hiểu tại sao. Họ biết rằng tiếng cười khiến họ cảm thấy dễ chịu hơn, và đó mới là điều quan trọng.
Những nghiên cứu về lợi ích sức khỏe của tiếng cười đã đưa ra một số kết luận thích đáng. Ví dụ như thực tế là tiếng cười đốt cháy calo, tăng nhịp tim, và tăng lưu thông hô hấp. Cười cũng giúp làm giảm lo lắng, và nhờ đó, tăng cường mức năng lượng của bạn. Trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Geriatrics and Gerontology International, người ta thấy rằng liệu pháp tiếng cười làm giảm chứng trầm cảm ở các bệnh nhân cao tuổi bằng cách mang lại cảm giác hạnh phúc và cải thiện những giao tiếp xã hội của họ.
Trung tâm y tế Mayo Clinic cho biết tiếng cười có thể làm dịu sự đau đớn bằng cách khiến cơ thể tự sản sinh ra thuốc giảm đau tự nhiên.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng việc thường xuyên cười “vui vẻ” giúp làm giảm đáng kể các dấu hiệu viêm và cải thiện một số chỉ số sức khỏe khác, chẳng hạn như những hormone gây căng thẳng và cholesterol ở bệnh nhân tiểu đường loại 2.
.jpg)
Tiếng cười có thể kích thích hệ thống tuần hoàn và giúp cơ bắp thư giãn. Cả 2 điều này đều có thể làm giảm một số triệu chứng thể chất của sự căng thẳng.
Tiếng cười thậm chí còn giúp giảm viêm. Điều đó có thể là vì tiếng cười có thể làm giảm mức độ căng thẳng và các hormone gây căng thẳng. Khiếu hài hước cũng là một liều thuốc giải độc cho chứng trầm cảm. Cứ thử giữ tâm trạng sầu não khi bạn đang cười xem. “Tiếng cười cũng có thể giúp bạn đối phó với những tình huống khó khăn một cách dễ dàng hơn. Tiếng cười giúp bạn kết nối với mọi người,” trung tâm Mayo Clinic cho hay.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tiếng cười giúp tăng cường hệ thống miễn dịch của bạn bằng cách tăng số lượng tế bào tiêu diệt tự nhiên (natural killer cell) và số lượng tế bào T được kích hoạt. (Đây là những tế bào tạo nên hệ thống miễn dịch của bạn.) [Khi bạn cười], các các tế bào T được đặt vào trạng thái hoạt động để bảo vệ cơ thể bạn, chống lại sự lây nhiễm và bệnh tật.
.jpg)
Sức khỏe tim mạch của bạn cũng có thể được cải thiện nhờ tiếng cười. Trái tim bạn vui khi bạn hạnh phúc. Những người có tình trạng [thể chất] khiến họ không thể tập thể dục có thể cười [nhiều] để cải thiện các vấn đề về tim mạch. Khi bạn cười, tim bạn đập nhanh như khi bạn đang thong thả đi bộ. Cười còn có thể khiến bạn vui vẻ hơn.
Và đây là những lợi ích rõ ràng dễ thấy: Tiếng cười làm tăng sự hài lòng và cải thiện tâm trạng của bạn.
Nhờ tất cả những lợi ích này, một tiếng cười giòn giã có thể làm giảm mức độ đau đớn và lo lắng. Điều ấy nghe có vẻ giống như chức năng của một loại thuốc đầy hữu hiệu, phải không? Các nghiên cứu sau đó đã chỉ ra rằng khi chúng ta cười, cơ thể chúng ta tiết ra những hormone giúp giãn cơ.
Bạn có nhớ lần cuối cùng mình có một tràng cười sảng khoái, đầy sức sống không? Có lẽ [sức khỏe của] bạn đã được nhân đôi khi bạn đang cố gắng lấy hơi. Bạn đã có cảm giác như thế nào khi ấy? Tươi mới và tự do, tôi đoán vậy.
.jpg)
Nếu tất cả những điều đó vẫn chưa đủ, thì hãy xem xét những lợi ích tinh thần của tiếng cười.
Rất nhiều người Mỹ sử dụng các loại thuốc chống trầm cảm. Tuy nhiên, cả các loại thuốc đó và tiếng cười đều làm tăng mức độ serotonin trong não chúng ta. Sigmund Freud từng nói rằng tiếng cười có thể được “xếp hạng cao nhất trong các cơ chế phòng vệ tinh thần.”
Tiếng cười cũng có thể tạo ra endorphin, [chất dẫn truyền thần kinh] tuyệt vời có tác dụng giảm đau và mang đến cảm giác hạnh phúc. Khi endorphin được giải phóng, bạn sẽ trải nghiệm được “cảm giác hưng phấn sau khi hoạt động thể chất cường độ cao” (runner’s high).
Endorphin đã được chứng minh là có tác dụng giảm đau, tăng khoái cảm, cũng như khiến chúng ta cảm thấy khỏe khoắn và hạnh phúc. Điều này luôn là một điều tốt. Tuy nhiên, trong những thời điểm vô cùng căng thẳng, đó lại là một biện pháp phòng vệ cần thiết.
.jpg)
Khi chúng ta cười nói với mọi người, chúng ta đang xây dựng những động lực nhóm lành mạnh – một điều luôn tốt cho não bộ. Tiếng cười góp phần xây dựng và củng cố các mối quan hệ giữa người với người. Phụ nữ thích những người đàn ông có khiếu hài hước. Và đàn ông đánh giá cao những người phụ nữ biết cười trước những câu đùa vui của họ ngay cả khi những câu đùa đó không hài hước.
Cùng nhau cười làm tăng sự thân mật và hạnh phúc trong các mối quan hệ, khiến đối tác ít bị cảm xúc tiêu cực hơn. Duy trì khiếu hài hước có thể khiến cuộc sống của chúng ta tươi sáng hơn. Khiếu hài hước giúp chúng ta có cái nhìn tổng quát hơn về cuộc sống nói chung, cải thiện vị thế xã hội, và nâng tầm những mối quan hệ với mọi người của chúng ta.
Tôi nghĩ rằng tất cả chúng ta đều có khả năng đồng ý là chúng ta có thể cười nhiều hơn trong cuộc sống của mình. Đó là một thói quen lành mạnh giúp chúng ta kiểm soát căng thẳng và thay đổi thái độ của chúng ta theo hướng tích cực. Vì vậy, bạn hãy cho phép bản thân mình xem một bộ phim hài, chia sẻ một câu chuyện thú vị với bạn bè, và cười nhiều hơn. Bạn có nhận thấy tiếng cười của trẻ nhỏ có thể dễ lan tỏa như thế nào không? Và, ôi chao, 2 em bé đang cười cùng nhau kìa! Chỉ cần nghĩ đến điều đó là tôi lại có động lực để bắt đầu rồi đấy.
.jpg)
Cô Donna Martelli, từng là một nghệ sĩ múa chuyên nghiệp của vũ đoàn Harkness Ballet ở New York, làm việc tại Khoa Vũ đạo của Đại học Butler, Indianapolis, và hiện cũng là một huấn luyện viên tư nhân và huấn luyện viên Pilates có bằng cấp ở Indianapolis, IN. Cô tổ chức các lớp học, các buổi thảo luận chuyên đề và hội thảo ở Hoa Kỳ và Âu Châu. Cô là tác giả của cuốn sách “When God Says Drop It” và “Why the Dance”, hiện có sẵn trên Amazon và bất cứ hiệu sách nào.
5 thói quen buổi sáng có lợi cho sức khỏe
Để có một cuộc sống khỏe mạnh lâu dài, tuổi thọ nâng lên, bạn nên duy trì 5 thói quen sinh hoạt khoa học sau.
Uống một cốc nước vào buổi sáng
Sau khi làm vệ sinh răng miệng, bạn nên uống một cốc nước ấm. Cơ thể trải qua một đêm ngủ sẽ mất nước, do đó một ly nước ấm giúp giải tỏa tình trạng thiếu nước, làm trơn đường ruột và hữu ích cho tiêu hóa.
Một nghiên cứu chỉ ra, uống 500 ml nước khi đói làm tăng lưu thông máu trên da và làm sáng da. Các chuyên gia từ Hiệp hội Dinh dưỡng Đức (DGE) cho biết, thói quen bắt đầu ngày mới bằng một ly nước cũng góp phần tạo ra nhiều quá trình tích cực trong cơ thể con người, ví dụ tăng tốc độ trao đổi chất của cơ thể, đốt cháy nhiều calo hơn.
Uống một ly nước ấm giúp giải tỏa tình trạng thiếu nước, làm trơn đường ruột và hữu ích cho tiêu hóa. Ảnh: DailyHawker.
Duỗi người
Động tác duỗi người vào buổi sáng giúp ích rất nhiều cho cơ thể. Việc vươn vai, hít thở khi thức dậy vào buổi sáng có thể giúp bạn vận động cơ - xương, đồng thời có tác dụng thúc đẩy quá trình tuần hoàn máu.
Khi bạn duỗi người, máu được vận chuyển thông suốt từ các mạch máu ở cổ lên não một cách thuận lợi, giúp giảm mệt mỏi. Các chuyên gia của Đại học Y khoa thể thao Mỹ cho rằng việc duỗi cơ buổi sáng giúp tăng lưu lượng máu đi khắp cơ thể, đặc biệt là não bộ. Lưu lượng máu đủ cung cấp cho cơ thể sẽ giúp tăng cường sự tập trung, làm đầu óc bạn sáng suốt hơn.
Đi đại tiện
Đi vệ sinh vào buổi sáng là cách tốt nhất để giải độc cho cơ thể. Sau khi thức ăn được tiêu hóa, cơ thể sẽ đào thải các chất cặn bã còn lại. Do đó, việc đi đại tiện thường xuyên tương đương với việc cơ thể giải độc thường xuyên.
Các nghiên cứu khoa học chỉ ra, đại tràng co bóp mạnh gấp ba lần bình thường, trong giờ đầu tiên sau khi bạn ngủ dậy. Do đó, đi đại tiện buổi sáng giúp nhanh chóng tống các chất thải ra ngoài.
Nằm yên 5 phút trước khi rời khỏi giường
Đừng vội vàng ra khỏi giường khi vừa thức dậy. Tốt nhất, nên nằm nhắm mắt khoảng 5 phút, thả lỏng đầu óc trước khi rời khỏi giường. Lý do là sáng thức dậy, đầu óc bạn chưa tỉnh táo, cơ thể chưa hoàn toàn lấy lại sức lực. Vì vậy, nằm trên giường trong 5 phút sẽ giúp cải thiện trạng thái này và cho não bộ có "thời gian đệm" khởi động. Việc này cũng có thể làm giảm chứng hạ đường huyết, khiến bạn lảo đảo khi bước từ giường xuống.
Tập thể dục
Sau một đêm cơ thể chìm vào giấc ngủ, khi tỉnh lại, các cơ, xương của bạn uể oải, đau nhức. Do đó, việc vận động vào buổi sáng giúp máu huyết lưu thông, tăng sự tỉnh táo cho cơ thể bạn.
Theo các nghiên cứu, khi bạn tập thể dục, cơ thể sẽ giải phóng một lượng endorphins có tác dụng tăng cường sức lực cho cơ thể, tạo ra nguồn năng lượng để bạn khỏe khoắn hoạt động một ngày dài.
7 sai lầm khiến một ngày làm việc kém năng suất
Thói quen vào buổi sáng của bạn có tác động đáng kể đến chất lượng của một ngày làm việc hiệu quả.
Buộc bản thân dậy sớm
Rất nhiều người thành công chia sẻ rằng họ thành đạt nhờ dậy sớm. Tuy nhiên, Chris Bailey - tác giả của cuốn sách Dự án năng suất - cho biết quan niệm rằng bạn phải dậy sớm để thành công là không đúng: "Chúng ta đều có xu hướng cố gắng thức dậy sớm để thành công như những người thành đạt, nhưng đừng quên rằng mỗi người trong chúng ta là khác nhau. Một người thức dậy lúc 10h hoàn toàn có thể làm việc hiệu quả như một người thức dậy lúc 5h sáng. Điều quan trọng là họ hành động như thế nào khi họ tỉnh táo".
Theo Bailey, điều quan trọng là sắp xếp thời gian cho bản thân thật hợp lý.
Một người thức dậy lúc 10h hoàn toàn có thể làm việc hiệu quả như một người thức dậy lúc 5h sáng. Điều quan trọng là họ hành động như thế nào khi họ tỉnh táo. Ảnh: PEOPLEIMAGES.
Bắt đầu ngày mới với chế độ phản ứng
Graham Allcott - người sáng lập tổ chức Think Productive và là tác giả của cuốn Làm thế nào để trở thành một Ninja năng suất cho biết hiệu quả năng suất lao động bị ảnh hưởng là do chúng ta bắt đầu một ngày ở chế độ phản ứng chứ không phải là chế độ chủ động.
Nhiều người trong chúng ta thức dậy và ngay lập tức kiểm tra điện thoại, nhưng điều đó khiến chúng ta ở chế độ phản ứng, Graham giải thích. Ngược lại, một khởi đầu chủ động hơn cho buổi sáng chính là dành thời gian suy nghĩ về các ưu tiên trong ngày, xem qua lịch và danh sách việc cần làm, sau đó lập kế hoạch.
Laura Vanderkam - tác giả cuốn Off the Clock: Feel Less Busy While Getting More Done - nhấn mạnh: "Sai lầm lớn nhất mọi người thường mắc phải là bắt đầu ngày mới mà không có một kế hoạch rõ ràng cho những gì bản thân dự định làm".
Chọn quần áo không phù hợp
Ăn mặc quá xuề xòa, hoặc đóng bộ quá cứng nhắc... đều có ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất làm việc của bạn trong một ngày. Allcott nhận định: "Có một thứ trong tâm lý học được gọi là 'nhận thức về quần áo', cho chúng ta thấy rằng bộ não hoạt động khác biệt nếu bạn mặc một bộ đồ lịch thiệp".
Các nghiên cứu cũng cho thấy rằng việc ăn mặc của một người có ảnh hưởng thực sự đến mức độ chú ý mà mọi người xung quanh dành cho họ.
Bỏ bữa sáng và uống nước
Bữa sáng là một phần quan trọng của một ngày hiệu quả. Nó cung cấp năng lượng để tập trung vào bất cứ điều gì bạn sẽ làm trong ngày", Stephanie Nelson - một chuyên gia dinh dưỡng - cho biết. Cô nhấn mạnh rằng bữa sáng hoàn hảo là cân bằng giữa protein và carb.
Erica Zellner - một huấn luyện viên sức khỏe của Parsley Health ở thành phố New York - cho biết, nước đóng vai trò quan trọng, liên quan đến khả năng tập trung và năng suất của chúng ta.
Ôm đồm quá nhiều việc
Trong nỗ lực giải quyết công việc, bạn nghĩ mình có thể xử lý hết tất cả chúng. Tuy nhiên, trong phạm vi có thể, tốt nhất là hướng tới đơn nhiệm, Zellner nói. Cô giải thích: "Sự đa nhiệm làm giảm năng suất tới 40% và có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực, lâu dài đến não bộ. Tốt nhất là nên tập trung vào một việc trong một khoảng thời gian nhất định".
Zellner cho biết, quá trình chuyển đổi sang làm việc đơn nhiệm sẽ phải mất vài tuần, để bạn huấn luyện lại bộ não của mình tập trung vào một nhiệm vụ cụ thể trong thời gian dài hơn.
Không có sự chuẩn bị từ hôm trước
Việc lập kế hoạch, chuẩn bị từ hôm trước có thể tạo ra sự khác biệt lớn về năng suất, đồng thời giúp bạn tiết kiệm vô khối thời gian. "Cuối mỗi ngày làm việc, bạn nên liệt kê ra những việc cần làm vào ngày hôm sau. Sau đó, bạn lập ra một lịch trình sơ bộ", Vanderkam nói.
Một phần quan trọng khác của việc chuẩn bị cho ngày hôm sau là một giấc ngủ chất lượng. Nghiên cứu năm 2016 chỉ ra rằng thiếu ngủ làm suy giảm khả năng chú ý, cản trở khả năng làm việc đơn giản và hiệu quả.
Không giữ được bình tĩnh
Buổi sáng có thể rất hỗn loạn, đặc biệt nếu như bạn đang cố gắng nhồi nhét quá nhiều công việc công, tư. Bailey cảnh báo rằng cố gắng làm quá nhiều có thể thực sự phản tác dụng. "Nếu chúng ta bắt đầu ngày mới với tâm trạng lo âu thay vì chậm rãi, bình tĩnh, cảm xúc tiêu cực này sẽ gây ảnh hưởng suốt cả một ngày", ông nói. Theo ông, bạn có thể đi dạo, ngồi thiền... giúp xoa dịu bản thân, nhằm giúp giữ được tinh thần điềm đạm hơn.
Thùy Linh (Teho Huffpost)
