Câu chuyện chiếc quần jeans Levi’s

Khi Levi Strauss vừa 20 tuổi đi thuyền từ Manhattan quanh Cape Horn đến San Francisco vào năm 1850 để tìm kiếm tài sản trong các mỏ vàng, anh ta mang theo một tấm vải bạt trong hành lý của mình. Anh dự định bán nó cho một nhà sản xuất lều để kiếm đủ tiền trang trải. Nhưng khi anh lên bờ, một người thợ mỏ thân thiện phàn nàn đã cho anh ta một ý tưởng tốt hơn. "Mấy cái quần không đáng giá trị gì trong thùng hàng," người thợ mỏ nói. "Không thể có được một cái quần đủ bền chắc để chống lại với thời gian."

Levi Strauss (Loeb Strauss 1829-1902) người cha đẻ của chiếc quần Jeans

Levi nhanh chóng đi vào kinh doanh quần áo. Anh đã cắt một chiếc quần dài từ tấm vải bạt cuộn theo mình, và ngay sau đó, người thợ mỏ đang đi dạo khắp thành phố, tự hào về những "chiếc quần Levi's" này có sức bền chắc như thế nào. Với một khách hàng hài lòng, Strauss thấy anh có ngay một dòng khách hàng của những người đàn ông muốn dùng hàng hóa "Levi's". Trong một cửa hiệu ở đường California tại San Francisco, anh bắt đầu may hàng chục quần thắt lưng đôi thách thức sự hao mòn của việc cởi ngựa, khai thác vàng hay là cuộc sống bình thường giản dị.

Cơ xưởng may Levi Strauss & Co. trong thập niên 1930

Lịch sử chiếc quần Levi's

Giống như bất kỳ đối tượng nào với sức mạnh thần thoại mạnh mẽ, nguồn gốc lịch sử của chiếc quần Jean vẫn là bí ẩn. Vì nhiều lý do khác nhau này, có thể là do ngọn lửa vào năm 1906 trong trận động đất lớn của San Francisco, đã phá hủy các tài liệu lưu trữ của công ty Levi Strauss & Co., tác giả của chiếc quần nổi tiếng từ thế kỷ trước.

Loeb Strauss sinh ra ở Buttenheim, Bavaria, năm 1829, Strauss di cư đến New York cùng với gia đình vào năm 1847 sau cái chết của cha mình. Đến năm 1850, Loeb đổi tên thành Levi và làm việc trong ngành kinh doanh hàng khô của gia đình, J. Strauss Brother & Co. Đầu năm 1853, Levi Strauss đi về phía tây để gây dựng tài sản của mình trong những ngày nóng bức của Cuộc Chạy Đua Tìm Vàng.

Jacob Davis; công tác viên của Levi Strauss, người phát minh ra đinh tán vào quần Jeans với bằng sáng chế và thương hiệu 2 con ngựa

Tại San Francisco, Strauss đã thành lập một doanh nghiệp bán hàng khô chuyên bán buôn dưới tên của mình và làm việc với tư cách là đại diện Phía Tây của công ty gia đình ông. Kinh doanh mới của ông được nhập khẩu là quần áo, vải và các mặt hàng khô khác để bán trong các cửa hàng nhỏ mở cửa khắp California và các tiểu bang phía Tây để cung cấp cho các cộng đồng đang mở rộng nhanh chóng của các thợ đãi vàng và những người định cư khác. Vào năm 1866, Strauss đã chuyển công ty của mình tới trụ sở chính mở rộng và cũng là một doanh nhân nổi tiếng và là người ủng hộ cộng đồng Do Thái ở San Francisco.

Những khuy nút kim loại được sử dụng trong việc sản xuất quần Jeans Levi's từ xưa đến nay

Jacob Davis, một nhà may ở Reno, Nevada, là một trong những khách hàng thường xuyên của Levi Strauss. Năm 1872, ông viết một lá thư cho Strauss về phương pháp của mình làm cho quần làm việc chắc chắn hơn với đinh tán kim loại trên các điểm căng thẳng - ở các góc của túi quần và của nút khuy quần. Khi Davis không có tiền cho các thủ tục giấy tờ cần thiết để xin bằng sáng chế, ông ta đề nghị Strauss cung cấp tài chính và hai người nhận được bằng sáng chế chung với nhau. Strauss đồng ý nhiệt tình, và bằng sáng chế cho việc "Cải thiện trong việc mở túi" - sự đổi mới tạo ra chiếc quần jean xanh Blue Denim như chúng ta biết - đã được trao cho cả hai người vào ngày 20 tháng 5 năm 1873.

Một kiểu quần Jeans Denim nguyên thủy của Levi Strauss & Co. với kiểu thắt lưng đôi cùng 2 nút mang dây chằng lưng và chỉ có 1 túi sau

Strauss đưa Davis đến San Francisco để giám sát cơ sở sản xuất đầu tiên cho "bộ quần jean thắt lưng đôi", giống như chiếc quần jeans ban đầu được biết đến. Lúc đầu, họ thuê thợ may làm việc trong nhà của họ, nhưng trong những năm 1880, Strauss đã mở nhà máy riêng của mình. Thương hiệu nổi tiếng, chiếc quần 501 jean - được biết đến năm 1890 là "XX" do hãng dệt vải Denim đật tên - đã sớm trở thành món hàng bán chạy nhất và công ty đã tăng trưởng nhanh chóng, năm 1901, các quần Jeans Levis mới thêm 1 túi sau quần thành 2 túi bằng kích thước với nhau. Vào những năm 1920, bộ quần jean denim của Levi là quần của đàn ông bán chạy nhất ở Hoa Kỳ. Trải qua nhiều thập kỷ, số lượng chỉ tăng lên, và giờ đây, những người đàn ông và đàn bà trẻ tuổi trên khắp thế giới đa số đều mặc quần jeans Blue Denim.

Về tấm vải bạt Denim

Nguồn gốc những tấm vải bạt Denim thì có nhiều giả thiết cho rằng tên gọi Denim bắt nguồn từ loại vải "Serge de Nimes" là loại vải sản xuất tại thành phố Nimes ở Pháp, được dệt từ sợi bông vải pha với sợi tơ lụa kém phẩm chất từ kén tằm từ thế kỷ 17. Nhưng Denim cũng là loại vải từ sợi lanh pha với sợi bông vải; sản xuất trong vùng Bas-Languedoc và xuất cảng qua Anh Quốc trong thế kỷ 18. Ngoài ra còn có loại vải bạt làm bằng sợi len và sợi bông bên bờ Địa Trung Hải, giửa vùng Provence và Roussillon ở Pháp gọi là "Occitan de Nim" cũng có thể là nguồn gốc của Denim.

Hai bức tranh xưa ở Ý cho thấy vải Denim màu xanh Genova mà cách phát âm từ chử "genoese" nhanh chóng thành Jeans

Dù sao thì vào đầu thế kỷ 19; đó là một loại vải dầy và chắc, nhuộm màu xanh Indigo được gọi là Denim ở Anh Quốc và Hoa Kỳ. Nó được dùng vào việc cắt may áo quần cho thợ tìm vàng, thợ mỏ và những nô lệ da đen. Vào khoảng năm 1860, Denim lần lượt thay thế những chiếc quần Jeans, loại vải mà Levi Strauss dùng để sản xuất quần và quần có yếm (salopettes - overalls), quần Jeans bắt nguồn từ loại vải mà Levi Strauss nhập vào Hoa Kỳ từ thành phố Gênes (Genova, Ý), và do cách phát âm từ tiếng Anh "genoese" ra thành Jeans, loại vải thoạt đầu dệt bằng sợi lanh và len, sau chuyển qua dùng sợi lanh và sợi bông vải - vải loại nầy từ thế kỷ 16 dùng để làm buồm tàu thủy, quần thủy thủ, vải bạt che bảo vệ hàng hóa hay vải bạt làm lều hay sử dụng vào những mục đích khác.

Quần có yếm - "Overalls" - một kiểu quần lao động đã trở thành thời trang ngày nay
Trước khi Levi Strauss sản xuất quần Jeans ở San Francisco, thợ thuyền mang quần làm bằng loại vải thô Canevas dệt sần sùi; rất khó chịu vì thân thể bị chà sát với loại vải nầy, chiếc quần Jeans đem lại cho họ chiếc quần vừa chắc chắn vừa thoải mái khi lao động.

Jacob Davis và những đinh tán bằng đồng

Câu chuyện những đinh tán bằng đồng vào năm 1866 khi một khách hàng của Levi Strauss ở Reno, Nevada là Jacob Davis - một nhà cắt may áo quần phòng hộ lao động dùng loại vải Denim nghe những lời than phiền của các thợ rừng rằng những quần Jeans không bền chắc ở các túi và nút ở trước quần. Jacob dùng những đinh tán bằng đồng đính vào các nẹp túi và thay thế các nút quần bằng xương phía trước.

Nhờ những đinh tán bằng đồng, phát minh của Jacob Davis và Red Tab LEVI'S là biểu tượng của Levi Strauss & Co.

Bằng sáng chế của Levi Strauss & Co. cầu chứng tại Nhật Bản 1908

Jacob Davis quyết định xin bằng sáng chế về việc dùng đinh tán làm những chiếc quần chắc chắn hơn, nhưng chỉ là thợ cắt may nghèo nên không đủ tiền để cầu chứng phát minh của mình. Jacob đề nghị với Levi Strauss cùng đứng tên xin bằng phát minh vàcầu chứng. Lợi ích của phát minh nầy được chia đôi cùng hưởng. Sau khi bằng sáng chế được công nhận vào năm 1873; Jacob trở thành giám sát viên chuyên về quần Jeans và đinh tán trong cơ xưởng may mặc của Levi Strauss & Co.

Chiếc quần Jeans 501

Xuyên qua lịch sử thành lập công ty Levi Strauss, những tài liệu cùng những sản phẩm tiêu biểu lúc ban đầu đã bị thiêu hủy trong cơn hỏa hoạn ở San Francisco do trận động đất năm 1906; vì vậy những sản phẩm đầu tiên của Levi Strauss & Co. đã bị thiêu rụi không còn dấu vết.

Chiếc quần Levi's đầu tiên sản xuất hàng loạt có tên gọi là "waist overalls" - một kiểu lưng quần thắt sau lưng cao - có một túi sau viền đường chỉ hình chử V gọi là "Arcuate stitching design" có cầu chứng, đằng trước có 2 túi, thêm 1 túi nhỏ đựng đồng hồ bỏ túi, tất cả đều được gia cố bởi các đinh tán và dây chằng sau lưng. Quần được may bằng vải XX Denim do hãng Amoskeag Mill ở Manchester, New Hampshire sản xuất.

Hình tiêu biểu chiếc quần Levi's 501 đầu tiên

Quần được may tại San Francisco, có lẽ là việc phối hợp cắt may tại cơ xưởng và tại nhà - do vụ hỏa hoạn năm 1906, nhiều tài liệu sổ sách cháy rụi nên không rõ những cơ xưởng đầu tiên trang bị như thế nào - Có lẽ bước đầu là thuê bao hãng xưởng vào năm 1870 và xây dựng cơ xưởng chính thức vào thập niên 1880.

Quần Jeans Levi's 501 thêm 2 túi sau vào năm 1901 với tấm da in hình 2 con ngựa năm 1886 và nhản LEVI'S màu đỏ (Red Tab) vào năm 1936

Năm 1886, Levi Strauss & Co. may thêm miếng da có hình 2 con ngựa vào lưng sau trên túi quần, hình tượng 2 con ngựa kéo chiếc quần về 2 phía đối ngược nhau phô trương sự bền chắc sản phẩm quần Jeans Denim chế tạo từ hãng Levi Strauss. Năm 1890, bằng sáng chế sử dụng đinh tán vào quần không còn hiệu lực độc quyền và rơi vào lãnh vực công chúng, nhiều cơ xưởng may quần áo phòng hộ lao động khác được quyền sử dụng - Một hãng địch thủ cạnh tranh là hãng Eloesser-Heynemann với thương hiệu “Can’t Bust’Em” đã mở cửa ở San Francisco từ năm 1851, trong thời gian đó việc sản xuất quần Jeans chỉ trong phạm vi của bang California nên có rất nhiều cơ sở may mặc tranh nhau sản xuất và có nhiều cơ hội làm ăn trong cơn khát vàng - Tiếp theo sau là hãng : Hamilton Carhartt ở Michigan năm 1884; Henry-David Lee với hãng H.D Mercantile Company ở Kansas năm 1889; Blue Bell (sau là Wrangler) ở North Carolina năm 1904...

Ngoài những chiếc quần Blue Jeans; Levi Strauss & Co. còn sản xuất các loại quần khác như quần Khaki ở trên trong thời kỳ cơn khát vàng

Năm 1890, do văn bằng sáng chế mất hiệu lực, những thương hiệu khác sản xuất những kiểu quần Jeans bằng vải mỏng hơn và bán ra với giá hạ. Hãng Lee thành lập năm 1889 và vào năm 1911, đã sản xuất những quần Jeans bằng Phéc-mơ-tuya hay khóa kéo (từ tiếng Pháp - Fermeture) thay cho những nút đinh tán bằng đồng. Năm 1919, hãng cạnh tranh ngang ngửa với Levi Srauss & Co. là hãng Blue Bell (sau là Wrangler vào năm 1947) đã thúc đẩy Levi Strauss chính thức đưa ra thị trường kiểu quần Jeans 501 (thực sự không có tài liệu rõ ràng kiểu 501 ra mắt năm nào, có nguồn cho rằng kiểu 501 sản xuất năm 1873), vẫn duy trì các nút khuy đinh tán bằng đồng và loại vải dầy gấp đôi.

Một tấm giấy quảng cáo kèm theo các loại quần may bằng vải XX Denim

Vài hình ảnh quảng cáo sản phẩm Levi Strauss & Co. vào đầu thế kỷ trước
Năm 1936, để tránh cho khách hàng đừng nhầm lẩn với các thương hiệu khác, hãng Levi Strauss đính vào nẹp túi quần sau bên phải 1 nhản mầu đỏ Levis (Red Tab), đây là lần đầu tiên 1 hãng trình bày theo cách riêng của mình để phô trương sản phẩm..

Một bảng hướng dẩn tiêu biểu các loại quần Jeans tùy theo hình dáng mỗi người
Những chiếc quần Jeans khác của Levi Strauss & Co.

Đồng thời với quần Jeans 501, hãng Levi Strauss & Co. cũng ra mắt quần Jeans 201 - một kiểu Jeans với giá bán ra rẻ hơn kiểu 501 - được may cắt với loại vải Denim mỏng hơn mang số 2 của một hãng dệt không rõ tên; mầu xanh đậm hơn kiểu 501, khâu bằng chỉ sợi bông thay vì chỉ sợi lanh, sau lưng quần đính miếng vải thêu trắng mang thương hiệu thay vì bằng da như kiểu 501. 

Một kiểu quần Levi's 201 may bằng vải Denim 02 mỏng hơn quần 501

Các patches đính vào quần Levi's
Xuyên qua thời gian, năm 1934, hãng Levi Strauss & Co. ra mất kiểu quần Jeans cho phụ nữ gọi là Lady Levi's; kiểu quần tương tự như kiểu 501, còn được gọi là Levi's 701 khi vào năm 1936, các quần Jeans Levi's bắt đầu đính miếng vải đỏ thêu chử LEVI'S một mặt lên nẹp túi sau và các kiều quần Jeans bắt đầu được đánh số theo các mẫu cắt may khác nhau.

Trước kia phụ nữ mặc quần Jeans đàn ông cho đến năm 1934; Levi Strauss & Co. mới ra mắt quần Jeans Lady Levi's

Những kiểu áo khoác ngoài của Levi Strauss & Co.

Cùng với quần Jeans 501, Levi Strauss còn sản xuất các kiểu áo khoác ngoài như Engineers' Coat hay Combination Coat bằng vải Denim nhưng nổi tiếng nhứt là kiểu áo Trucker Jacket - và tiếp theo là các kiểu Jeans với các màu khác nhau, đầu thập niên 1960 xuất hiện kiểu quần Jeans Levi's màu trắng cùng với loại vải cotton đồng thời với kiểu quần Sta-Prest không cần ủi thẳng, những chiếc áo chemises bất đầu xuất hiện. Qua thập niên 1980, bắt đầu xuất hiện sản phẩm khác của Levi Strauss & Co. - các kiểu quần áo mang nhãn Docker.

Ngày nay Levi Strauss & Co. thiết kế cho các kiểu quần thích hợp với phụ nữ hơn xưa

Levi's Curve ID - một thiết kế mới thích hợp với hình dáng phụ nữ hơn những sản phẩm xưa
Ngày nay, trãi qua những lúc thăng trầm trong thập niên 1980, Levi Strauss & Co. tiếp tục tung vào thị trường với những sản phẩm như giày dép, áo thun... những kiểu váy Jeans cho phụ nữ và túi xách, túi đựng mobiphone... Thương hiệu Levi's vẫn đứng hàng đầu và sản phẩm có mặt khắp nơi; từ những người dân bình dị đến các sao điện ảnh qua các vị nguyên thủ quốc gia hầu hết đều tiêu thụ sản phẩm của Levi Strauss & Co.

Tài tử điện ảnh Marilyn Monroe mang 1 quần Jeans Levi's
Nguồn: Levi Strauss & Co. - Wikipedia - HiTek.fr - Uniondrygoods - Time.com - Le Barboteur - Vogue - The Jean