Trong vòng 42 năm, đây là lần thứ 5 tuyết rơi ở vùng sa mạc tại

thị trấn Ain Sefra.Sahara có lẽ là sa mạc nổi tiếng nhất thế giới

bởi diện tích rộng lớn chiếm đến 9.200.000 km² diện tích của

châu Phi.

Sahara mang trên mình tất cả các đặc điểm điển hình nhất của

một sa mạc theo “khuôn mẫu” với số ít thực vật và động vật có

thể tồn tại được còn lại con người, cây cỏ, động vật khó có thể

sinh sống được ở nơi đây.

Tuyết phủ trắng xóa sa mạc Sahara (Ảnh: Daily Mail).

Hiện tượng tuyết rơi bất thường được đánh giá hiếm gặp vừa

xảy ra tại sa mạc lớn nhất thế giới, nơi có nhiệt độ có thể lên

tới 58 độ C.

Ngày 18/1, tuyết đã phủ trắng trên những cồn cát ở sa mạc

Sahara sau khi nhiệt độ ở đây hạ thấp xuống dưới mức đóng

băng.

Hiện tượng này được đánh giá rất hiếm gặp tại sa mạc lớn

nhất thế giới, nơi có mức nhiệt có thể lên tới 58 độ C.

Nơi đây được bao phủ bởi những cồn cát cao chót vót, đầy lạc đà,

bọ cạp, và thỉnh thoảng là các ốc đảo “nên thơ” (vùng đất

biệt lập có thực vật trên sa mạc).

Ở một số sa mạc nóng, khí hậu thường nóng có thể tới 58 độ C

như ở sa mạc Mexico, Turfan (Thổ Nhĩ Kỳ) nhiệt độ ban ngày

mùa hạ lên tới 82,3 độ C, có nơi lại lạnh đến -45 độ C như ở

sa mạc Gobi thuộc châu Á. Ở vùng sa mạc Sinai, biên độ nhiệt

độ chênh lệch giữa ngày và đêm có thể đến hơn 80 độ C,

đất đai cằn cỗi.

Sự thay đổi nhiệt độ trong ngày càng khiến điều kiện sống

nơi đây trở nên vô cùng khó khăn. Đó là còn chưa kể đến

những cơn bão cát thường xuyên xuất hiện trong ngày, có

thể làm nghẹt phổi của bất ai không có đủ kiến thức và sự

chuẩn bị cần thiết.

Nhiếp ảnh gia Karim Bouchetata trong chuyến đi đến thị trấn

Ain Sefra ở Tây Bắc Algeria, nơi có biệt danh là Cửa ngõ vào

sa mạc đã may mắn lưu lại được những bức hình tuyệt

đẹp miêu tả cảnh băng tuyết phủ kín những cồn cát.

Phía trên những cồn cát cháy nắng là lớp tuyết trắng xốp (Ảnh: Daily Mail).

Hiện tượng băng tuyết xuất hiện là điều bất thường xảy ra

ở các vùng sa mạc, tuy nhiên không phải là chưa bao giờ

được biết đến.

Theo các nhà khí tượng học, nhiệt độ ở sa mạc có thể giảm

mạnh qua đêm nhưng tuyết rơi thường tan chảy rất sớm vào

ngày hôm sau.

Thông thường, nhiệt độ ở thị trấn Ain Sefra thường dao động

từ 12 độ C trong tháng 1, tháng lạnh nhất năm, tới gần 40 độ C

vào tháng 7.

Băng tuyết đã xuất hiện trên sa mạc Sahara khi nhiệt độ xuống dưới 0 độ C. Ảnh: Bav Media

Năm nay, băng tuyết không đủ nhiều để đắp người tuyết hay

phủ trắng những cồn cát, tuy nhiên vẫn tạo ra cảnh tượng

kỳ vĩ, độc đáo, mê hoặc lòng người.

Aïn Séfra được mệnh danh là "Cửa ngõ dẫn đến sa mạc", nằm trên mực nước biển khoảng 1.000 mét và được bao phủ bởi dãy núi Atlas.Ảnh: Bav Media

Người dân chăn lạc đà trên sa mạc Sahara. Ảnh: Bav Media

Những con lạc đà đứng giữa trời tuyết giá lạnh (Ảnh: News).

Trái với suy nghĩ của nhiều người cho rằng sa mạc là nơi chỉ

biết tới nắng nóng, thì khí hậu ở Sahara mùa đông rất lạnh,

đặc biệt về đêm có thể hạ xuống dưới 0 độ C.

Tuyết phủ trắng các cồn cát của sa mạc Sahara ở Algeria. Ảnh: Bav Media

Mức nhiệt chênh lệch giữa ngày và đêm rất lớn. Trong đợt

tuyết rơi lần này, nhiều du khách đã mau chóng kéo lên đỉnh

núi Jabal Al Lawz nơi cách Sahara không xa để chiêm ngưỡng

Mỗi năm sa mạc Sahara nhận năng lượng nhiều hơn

mức tiêu thụ của nhân loại tới 100 lần, tại sao không

phủ kín nó bằng pin Mặt trời?

Với nguồn năng lượng dồi dào như thế thì nếu thu

được, bài toán năng lượng của cả nhân loại sẽ được

giải quyết. Nhưng tại sao chúng ta không làm vậy?

"Chúng ta đang sống ở một thế giới chìm đắm trong nguồn

năng lượng lớn hơn gấp 5000 lần so với mức chúng ta có

thể tiêu thụ" -

đó là nhận định của Peter Diamandis, CEO tập đoàn

Zero Gravity, một công ty hàng không của Hoa Kỳ.

Trên thực tế, năng lượng luôn là một bài toán nan giải

với mọi quốc gia. Nhân loại đã tìm cách tạo ra năng lượng

từ than đá, rồi dầu mỏ và khí đốt. Nhưng đó đều là

những tài nguyên hữu hạn - nghĩa là sẽ đến lúc bị cạn

kiệt, đồng thời gây ra nhiều tác hại đến môi trường.

Chính bởi vậy, chúng ta phải tìm đến những nguồn

năng lượng khác, xanh hơn, bền vững hơn. Là gió,

nước, Mặt trời, và cả năng lượng hạt nhân.

Trở lại với nguồn năng lượng gấp "5000 lần mức nhân

loại tiêu thụ" mà Diamandis nói đến, nó chính là năng

lượng Mặt trời. Nhưng tại sao với một nguồn cung

dồi dào như thế, nhân loại vẫn phải chật vật vì năng

lượng?

Để thu được năng lượng từ ngôi sao chủ của Thái dương

Hệ, chúng ta cần đến các tấm quang năng (solar panel -

pin Mặt trời), và đặt chúng ở những nơi có nhiều

ánh sáng nhất. Và trong số những nơi có nhiều ánh sáng

nhất, hẳn phải kể đến sa mạc Sahara.

Thực ra thì chẳng cần đến 5000 lần. Mỗi ngày, lớp cát trên

sa mạc Sahara có thể đạt đến nhiệt độ 80 độ C. Với

diện tích trải dài tới 9 triệu kilomet vuông, nó tiếp nhận

khoảng 22 triệu terawatt (1 terawatt = 1 tỉ kilowatt) năng

lượng từ Mặt trời mỗi năm.

Con số này lớn hơn mức con người có thể tiêu thụ tới

100 lần, vậy là quá đủ rồi.

Vậy câu hỏi là, tại sao không phủ pin Mặt trời lên bề

mặt sa mạc Sahara? Như vậy chẳng phải bài toán

năng lượng sẽ được giải quyết mãi mãi hay sao?

Mọi chuyện phức tạp hơn bạn tưởng

Các tấm quang năng hoạt động khi các phân tử ánh sáng

chạm vào bề mặt, mang đến năng lượng đủ để đẩy các

electron ra khỏi liên kết ổn định. Electron sau đó sẽ tìm

cách ổn định trở lại, và quá trình ấy sẽ tạo ra điện.

Với công nghệ ngày càng phát triển, pin Mặt trời ngày

nay đang chạm đến thời kỳ đỉnh cao. Bằng lớp phủ

cho phép nhiều phân tử ánh sáng va chạm với electron

hơn, cùng sự phát triển của chuỗi cung ứng toàn cầu,

pin Mặt trời có thể tạo ra nhiều năng lượng nhất từ

trước đến nay với mức giá thấp hơn 89% so với

1 thập kỷ trước.

Và qua đó, Mặt trời trở thành nguồn điện năng rẻ tiền

nhất thế giới.

Nếu đưa pin Mặt trời đến sa mạc, bài toán năng lượng có

được giải quyết?

Nhiều quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ, Ai Cập, Mỹ...

đã tìm cách đưa pin Mặt trời vào sa mạc, với diện tích

dao động từ 15 - 55 kilomet vuông. Ở thời điểm Mặt trời

đứng bóng, các tấm pin này sẽ tạo ra điện đủ để cung

cấp cho hàng trăm ngàn dân.

Tuy nhiên, những "trang trại Mặt trời" này có một vấn đề:

chúng nóng khủng khiếp. Những sóng ánh sáng mà pin

không thể chuyển hóa sẽ bị hấp thụ dưới dạng nhiệt năng,

qua đó làm giảm hiệu quả của pin Mặt trời. Họ phải sử dụng

một nguồn năng lượng lớn để vận hành các thiết bị làm

mát - như quạt gió hoặc dẫn nước -

nhưng lượng nhiệt tại các trang trại này vẫn lớn hơn rất

nhiều so với cát tự nhiên.

Thực tế thì phủ kín Sahara bằng pin Mặt trời là chuyện

hoang đường

Ở các trang trại Mặt trời ngày nay, vấn đề này không

đến nỗi quá khó giải quyết. Nhưng nếu nhân rộng quy

mô lên cỡ sa mạc Sahara, câu chuyện sẽ trở nên

khác biệt, bởi nhiệt độ khủng khiếp trên sẽ tạo ra

thay đổi lớn với khí hậu của cả khu vực.

Các nhà máy điện Mặt trời vốn đã có ảnh hưởng nhất

định với hệ sinh thái, nhưng ở quy mô lớn như Sahara,

nó thậm chí có thể thay đổi toàn bộ cảnh quan của

sa mạc và gây ra những ảnh hưởng rất lớn đến khí hậu.

Pin Mặt trời không phải là giải pháp duy nhất

Một số nhà máy điện Mặt trời trên thế giới đã thử một cách

tiếp cận khác với nguồn năng lượng này, bằng việc sử

dụng những tấm gương khổng lồ.

Như nhà máy năng lượng Noor tại Morocco đã phủ gương

lên một phần diện tích khoảng 30 kilomet vuông của Sahara

để thu năng lượng. Cơ chế của nó là phản lại ánh sáng

vào một cột thu ở trên cao, có vai trò chuyển nhiệt năng

thành điện.

Dĩ nhiên, những tấm gương khổng lồ vẫn tạo ra

thay đổi về nhiệt độ khá nguy hiểm cho động vật hoang dã,

nhưng rủi ro thay đổi cảnh quan sa mạc thì thấp hơn rất nhiều.

Minh họa hệ thống gương Mặt trời tại Morocco

Ngoài ra do đi từ nhiệt năng, các nhà máy điện kiểu này cần

thời gian để làm nguội, nghĩa là vẫn có thể sản sinh

năng lượng ngay cả khi tối trời.

Điện Mặt trời không đơn giản chỉ là đặt tấm pin lên là xong

Dù dùng pin hay gương, các nhà máy điện Mặt trời thực

chất khá dễ lắp đặt để phù hợp với cơ sở hạ tầng năng

lượng hiện có. Tuy nhiên, việc phân phối số điện này

theo điện lưới lại là một bài toán khác mà chúng ta chưa

giải được.

Đến nay, một số quốc gia đang tìm cách tạo ra mạng lưới

điện kết nối toàn cầu. Một số trang trại thì trữ điện vào

các bình ắc-quy khổng lồ, hoặc chuyển nó thành khí đốt

sạch để sử dụng về sau. Dẫu vậy, đây đều là kỹ thuật có

mức giá khá đắt đỏ, chưa hiệu quả trong thực tế.

Việc tạo ra pin Mặt trời cũng không hẳn là một quá trình "sạch",

khi nó phải dựa vào việc khai thác tài nguyên gây hại cho môi

trường - cụ thể là đất hiếm - và quy trình vận chuyển sản sinh

quá nhiều carbon của chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nhưng thật may, điện Mặt trời có thể tồn tại ở nhiều quy

mô khác nhau, từ các trang trại khổng lồ đến quy mô gia

đình nhỏ lẻ. Những dự án lắp điện Mặt trời ở nông thôn

có thể tạo ra một nguồn năng lượng bổ sung cho điện

lưới người dân đang sử dụng.

Và bởi pin Mặt trời được cấu tạo với ít thành phần, việc

lắp đặt hay thay thế cũng đều sẽ rất nhanh chóng.

Lắp đặt pin Mặt trời rất dễ, là một phần đưa nó trở nên

phổ biến hơn

Trên thực tế, sự linh hoạt này cũng là lý do vì sao điện

Mặt trời đã rẻ đi rất nhiều và gia tăng mức phổ biến

suốt 1 thập kỷ qua.

Khách Việt bất ngờ vì thiên đường dưới nước ở Indonesia.

Cách làm du lịch gần gũi với thiên nhiên ở Indonesia để lại ấn tượng tốt đẹp trong mắt du khách Việt.

Thiên đường dưới biển

Mai Thái Khang, nhiếp ảnh gia TP.HCM, có chuyến du lịch đến quần đảo Raja Ampat (Indonesia) vào giữa tháng 6. Raja Ampat không nổi tiếng như Bali nhưng lại là giấc mơ với giới đam mê bộ môn lặn biển. Lý do là hệ sinh thái biển ở đây chiếm tới 75% sự đa dạng sinh học của cả hành tinh. Thái Khang từng lặn nhiều điểm ở Việt Nam như Nha Trang (Khánh Hòa), Phú Quốc, Nam Du (Kiên Giang)... Tuy nhiên, những gì anh chứng kiến ở Raja Ampat thực sự khác biệt. Raja Ampat là khu vực được bảo tồn nghiêm ngặt, không đánh bắt giăng lưới... nên hệ sinh thái đa dạng và khỏe mạnh. Dịch vụ tại đảo không đa dạng, chỉ đáp ứng được nhu cầu cơ bản nhưng đó không phải vấn đề lớn với người đam mê lặn. Khi lặn biển, du khách sẽ được ngắm nhìn cá mập, rùa biển và vô số sinh vật gần như đã không còn xuất hiện ở Việt Nam.

Bên cạnh khung cảnh đẹp như "thiên đường dưới nước" của Raja Ampat, Thái Khang cũng ấn tượng với cách người dân ở đây làm du lịch. Dù dịch vụ ít, nhiếp ảnh gia này cũng thấy hài lòng. Bởi theo anh, dịch vụ càng nhiều, công trình mọc lên sẽ sinh ra thêm nhiều rác thải. Anh cho biết người làm du lịch ở đây có ý thức bảo tồn thiên nhiên cao. Càng ấn tượng hơn khi họ không phải chịu sự quản lý, giám sát chặt chẽ từ chính quyền. Cầu cảng, nhà cửa, homestay ở đây đều được làm từ gỗ. Gần như, khó có thể tìm thấy tác động của con người vào hệ sinh thái tự nhiên trên đảo. Ngư dân tại Raja Ampat có thể câu cá nhưng chỉ ở một khu vực cho phép. Tàu thuyền dù to, nhỏ cũng không thả neo trên rạn san hô. Bất chấp những nỗ lực đó, Thái Khang cho biết san hô ở đảo này cũng có tình trạng bị tẩy trắng. Tuy nhiên, đây là điều không thể tránh khỏi vì sự ấm lên toàn cầu và ngành công nghiệp phát triển mạnh mẽ.