TIẾC NHỚ.

 

Sống Chung Với Tuổi Già

Ai cũng tới lúc già đi, hãy sẵn sàng “sống chung với tuổi già”.

“Ôi cái bụng bự của tôi”, “Dạo này cứ 3, 4 giờ sáng là thức”, “Giời ạ, cứ nhớ trước quên sau, hay bị mất trí nhớ rồi ta!”… Đó là dấu hiệu bạn đang bước vào quá trình lão hóa.

Sinh-lão-bệnh-tử, bình thường, ai cũng phải qua bốn bước. Vậy bạn phải chấp nhận tuổi già sẽ ập đến.

Bao nhiêu người trong chúng ta muốn có một hướng dẫn đáng tin cậy với bằng chứng cụ thể về quá trình lão hóa, khi cơ thể và tâm trí sẽ thay đổi theo tuổi già và cách thích ứng với “bình thường mới”? Đó là một thách thức lớn. Lý do, quá trình lão hóa làm thay đổi con người diễn ra dần dần qua nhiều thập niên và được định hình bởi hoàn cảnh kinh tế xã hội của mỗi cá nhân; khu vực sống, cách sống và các yếu tố khác nữa.

Ngoài ra, dù chúng ta có các vấn đề sinh lý chung khi già đi, nhưng không theo cùng lộ trình mù mịt phía trước. Bác sĩ Rosanne Leipzig, phó Chủ tịch giáo dục tại Khoa Lão khoa và Y học Giảm nhẹ Brookdale tại Trường y Icahn School of Medicine ở Mount Sinai, New York, nhận định: “Những thay đổi có thể dự đoán được không nhất thiết phải xảy ra cùng lúc hoặc theo cùng một trình tự. Những người lớn tuổi là nhóm không đồng nhất nhất trong các nhóm tuổi khác nhau”.

Leipzig, 72 tuổi, đang dành ra toàn thời gian để giảng dạy nội trú và nghiên cứu sinh cũng như khám bệnh cho bệnh nhân vừa xuất bản cuốn sách mới: “Honest Aging: An Insider’s Guide to the Second Half of Life” được đánh giá là: “Cuộc kiểm tra toàn diện nhất về những gì sẽ xảy ra trong nhiều chục năm khi chúng ta già dần”.

Leipzig có hai mục tiêu khi viết hướng dẫn này. Thứ nhất là: “Để vượt qua tất cả những suy nghĩ tiêu cực về lão hóa”. Thứ hai là: “Để giúp mọi người hiểu rằng có rất nhiều điều người già có thể làm trong việc thích nghi với trạng thái bình thường mới để có cuộc sống chất lượng hơn và có ý nghĩa”.

Khi được hỏi tại sao tựa sách lại có cụm từ “Honest Aging” (Tuổi già trung thực), bà giải thích: “Bởi vì có quá nhiều thứ dạy cách thích nghi với tuổi già là không đáng tin cậy. Tôi nghĩ đã đến lúc chúng ta nên tự nhủ: Già đi chính là ‘mặc định’ của loài người và thừa nhận chúng ta thật may mắn khi có thêm được ngần ấy năm sống với tuổi già”.

Mức tăng tuổi thọ của con người là phi thường trong thời kỳ hiện đại. Với những tiến bộ trong y học và sức khỏe cộng đồng, số người từ 60 tuổi trở lên đông hơn rất nhiều so với đầu thế kỷ 20. Tuy nhiên, đa số chúng ta đều thiếu hiểu biết rõ ràng về những gì xảy ra với cơ thể mình trong một khoảng thời gian đôi khi rất dài sau tuổi trung niên.

 Khi được hỏi, những câu hỏi nào người lớn tuổi thường hỏi nhất? Leipzig đưa ra một danh sách: Tôi có thể làm gì với cái bụng phệ này? Làm thế nào tôi có thể cải thiện giấc ngủ? Tôi gặp khó khăn khi nhớ tên và đây có phải là chứng mất trí nhớ? Tôi có thực sự cần nội soi hoặc chụp quang tuyến vú không? Tôi nên làm gì để lấy lại vóc dáng? Tôi có cần phải ngừng lái xe?”

Đằng sau những câu hỏi này là sự hiểu biết kém về những thay đổi ‘không thể tránh khỏi’ về thể chất và tinh thần mà tuổi già mang lại – bà nói và khẳng định – Các giai đoạn lão hóa không thể chia nhỏ theo từng thập niên. Những người ở độ tuổi 60 và 70 có sự khác biệt đáng kể về sức khỏe và chức năng.

“Thông thường, những thay đổi có thể dự đoán được liên quan đến quá trình lão hóa diễn ra nhiều hơn ở độ tuổi từ 75 đến 85”. Leipzig lên danh sách các vấn đề liên quan đến tuổi tác cần chú ý:

 – Người lớn tuổi thường có các triệu chứng khác với người trẻ tuổi khi bị bệnh. Ví dụ, người lớn tuổi bị đau tim có thể khó thở hoặc lú lẫn thay vì đau ngực. Người lớn tuổi bị viêm phổi có thể bị ngã hoặc chán ăn thay vì sốt và ho.

– Người già thường phản ứng khác với người trẻ với thuốc và rượu. Do những thay đổi về thành phần cơ thể và chức năng gan, thận, ruột, người lớn tuổi nhạy cảm hơn với thuốc và thường dùng liều lượng thấp hơn, kể cả các loại thuốc sử dụng đã nhiều năm.

– Người già giảm dự trữ năng lượng. Khi tuổi càng cao, tim hoạt động càng kém hiệu quả; phổi chuyển ít oxy vào máu hơn và cần nhiều protein hơn để tổng hợp cơ. Khối lượng cơ và sức mạnh cũng giảm. Kết quả, người già có ít năng lượng hơn lúc còn trẻ, ngay cả lúc cần nhiều năng lượng hơn để làm các công việc hàng ngày.

– Đói và khát cũng giảm dần. Vị giác và khứu giác của con người giảm sút, khiến món ăn bớt sức hấp dẫn. Chán ăn phổ biến hơn ở người cao tuổi và người già dễ no hơn dù ăn ít hơn. Nguy cơ mất nước tăng lên.

 – Nhận thức chậm lại. Người lớn tuổi xử lý thông tin chậm hơn và phải mất nhiều thời gian hơn để hiểu thông tin mới. Đa nhiệm cũng khó khăn hơn, phản ứng chậm hơn và khó tìm đúng từ (đặc biệt là danh từ) hơn. Những thay đổi về nhận thức do thuốc và bệnh tật xảy ra thường xuyên hơn nhưng đa số là bình thường và không phải dấu hiệu của bệnh mất trí nhớ.

– Hệ thống cơ xương kém linh hoạt. Do các gai ngắn lại, các đĩa đệm ngăn cách các đốt sống cứng hơn và bị nén nhiều hơn, người lớn tuổi thường giảm chiều cao từ 1 đến 3 inch. Khả năng giữ thăng bằng bị giảm do những thay đổi ở tai trong, não và hệ thống tiền đình (một hệ thống phức tạp điều chỉnh sự cân bằng và ý thức về cảm giác). Người già định hướng không gian đường phố kém dần. Các cơ ở chân, hông và mông suy yếu và phạm vi chuyển động của các khớp hẹp dần. Gân và dây chằng không còn khỏe nữa. Té ngã và gãy xương thường xuyên hơn do xương giòn hơn.

– Thị lực và thính giác thay đổi. Người già cần nhiều ánh sáng để đọc hơn người trẻ. Họ khó nhìn thấy đường viền của các vật thể hoặc khó phân biệt giữa các màu gần giống vì khả năng nhận thức về màu sắc và độ tương phản đã suy giảm.

Do những thay đổi ở giác mạc, thủy tinh thể và chất lỏng trong mắt, mắt sẽ mất nhiều thời gian hơn để thích nghi với ánh sáng mặt trời cũng như bóng tối. Do các tế bào lông ở tai trong bị tổn thương nên người già khó nghe hơn, đặc biệt là ở tần số cao. Cũng khó hiểu được câu nói nhanh, câu nói chứa nhiều thông tin hoặc nói trong môi trường ồn ào.

– Giấc ngủ rời rạc. Người lớn tuổi mất nhiều thời gian hơn để chìm vào giấc ngủ và thức giấc nhiều hơn vào ban đêm.

Để giảm nhẹ các ảnh hưởng trên, Leipzig đề nghị các điều chỉnh người già nên làm.

– Đừng bỏ qua những thay đổi đột ngột trong chức năng vận động mà cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế.

 – Mỗi lần đến gặp bác sĩ, hãy hỏi thuốc đang dùng liều lượng đã phù hợp chưa và có thể ngừng loại thuốc nào.

– Hãy chịu khó vận động thể chất nhẹ.

 – Hãy chắc chắn đã ăn đủ chất đạm, uống đủ nước ngay cả khi không thấy khát.

– Giảm bớt đa nhiệm và làm việc theo khả năng của mình.

– Thực hiện các bài tập thăng bằng.

– Hãy kiểm tra mắt hàng năm.

– Dùng trợ thính nếu thấy khó trò chuyện.

 - Không tập thể dục, uống rượu và ăn nhiều trong hai đến ba giờ trước khi đi ngủ.

Cuối cùng, “Đừng bao giờ nói ‘không bao giờ’ vì luôn có cách cải thiện tình trạng thể chất và tinh thần khi chúng ta già đi. Vấn đề là bạn phải luôn sẵn sàng sống chung với tuổi già,” Leipzig kết luận.

Lương Thái Sỹ (bài do bạn Bá Trần giới thiệu)

Nỗi Đau Lớn Nhất Của Tuổi Già..

Bảy mươi tuổi tôi mới hiểu: nỗi đau lớn nhất không phải là nhà trống trải.

Tôi tên là María.

Năm nay tôi tròn bảy mươi. Con số tròn, nghe sang thật đấy, mà chẳng đem lại chút niềm vui nào. Cả cái bánh sinh nhật con dâu làm cũng nhạt thếch. Hay có lẽ tôi đã mất vị giác — với đồ ngọt lẫn với sự quan tâm.

Lâu lắm rồi tôi vẫn nghĩ: già nghĩa là cô đơn — một căn nhà im ắng, điện thoại chẳng reo, cuối tuần chẳng ai ghé. Tôi tưởng đấy mới là nỗi đau tệ nhất.

Bây giờ tôi biết: còn tàn nhẫn hơn cả khoảng trống, là một ngôi nhà đầy người nhưng mình bị vô hình.

Chồng tôi mất mười năm trước.

Bốn mươi năm bên nhau. Một người đàn ông mộc mạc, vững chãi. Ông sửa được cái cửa kẹt, nhóm được bếp lửa, và luôn tìm đúng một câu ngắn gọn để tôi thấy yên lòng. Ông đi rồi, chân tôi như đứng trên khoảng không.

 Tôi ở lại với hai đứa con — Carlo và Laura. Tôi cho chúng tất cả. Không phải vì bổn phận, mà vì tôi chẳng biết yêu theo cách nào khác.

 Chẳng có chuyến đi xa hay bằng cấp oách, nhưng tôi luôn có mặt: lúc con sốt, lúc làm bài, lúc gặp ác mộng. Tôi nghĩ tình thương rồi sẽ quay lại với mình.

Dần dần, những lần ghé thăm thưa hẳn.

—  Mẹ ơi, con bận.

—  Cuối tuần này cũng không được đâu mẹ.

Và tôi chờ.

Một ngày, Carlo bảo:

—  Mẹ về ở với tụi con đi, cho mẹ có người bầu bạn.

Tôi xếp đồ. Cái mền tặng cô hàng xóm, cái ấm pha cà phê đem cho, cây đàn piano thì bán — rồi tôi về căn nhà rộng rãi, sáng sủa của con.

Ban đầu, dễ chịu lắm. Cháu trai ôm tôi, Laura rót cà phê cho tôi. Rồi mọi thứ đổi khác.

—  Mẹ ơi, vặn nhỏ tivi lại.

—  Mẹ ở trong phòng nhé, nhà có khách.

—  Mẹ chưa bỏ đồ giặt chung với tụi con sao?

Và những câu nói cứ dính chặt lên tường:

—  Tụi con mừng vì mẹ ở đây, nhưng đừng làm nhiều quá.

—  Mẹ ơi, đây không còn là nhà của mẹ nữa.

Tôi cố giúp: nấu ăn, giặt giũ, trông cháu. Nhưng như thể tôi không tồn tại. Hoặc tệ hơn: tôi là gánh nặng.

Một đêm, tôi nghe Laura nói chuyện điện thoại:

—  Mẹ chồng như bức tượng ở góc nhà. Có cũng như không. Thế lại… dễ cho mình hơn.

Đêm đó tôi không ngủ. Nhìn trần nhà và hiểu: người thân ở ngay bên, mà mình cô độc nhất đời.

Một tháng sau, tôi đi. Tôi nói có bạn rủ về quê ở chung.

— Mẹ đi vậy cũng tốt, Carlo đáp, nghe như thở phào.

Giờ tôi ở một căn phòng nhỏ ngoài rìa Granada. Tôi tự pha cà phê, đọc sách, viết những lá thư chẳng bao giờ gửi. Không ai chen ngang, không ai phán xét. Bảy mươi tuổi, tôi không mong gì nhiều. Chỉ muốn còn cảm thấy mình là một con người — không phải gánh nặng, không phải cái bóng.

Tôi đã hiểu:

Cô đơn thật sự không phải là sự im lặng của căn nhà.

 Đó là khi những người mình yêu ở ngay gần, mà chẳng ai nhìn thẳng vào mắt mình.

 Khi người ta chịu đựng mình thay vì lắng nghe.

Khi mình vẫn ở đó, nhưng đã bị coi như vô hình.

Tuổi già không nằm trên nếp nhăn.

 Tuổi già là tình yêu bạn đã từng cho đi…

và còn ai cần đến nữa.

 Văn Chương/quinhon 11

Gởi ai đã và sắp đến tuổi già.

Bài viết của một tác giả không nhớ rõ tên, có một nội dung quá thâm thuý, dành cho những ai trong tuổi Cao Niên nếu muốn có một đời sống hạnh phúc trong những ngày còn lại trên trần gian này, trước khi thân xác trở về cát bụi thì nên suy luận những điều được nêu ra trong bài viết này.

Đời người thật ngắn ngủi. Nhớ lại vào lứa tuổi đôi mươi, chúng ta lang thang trong khuôn viên trường đại học, vui cười vô tư và bây giờ đã hơn 40 năm trôi qua rồi. Đời người thoáng chốc đã già !

Bây giờ, những năm còn lại trong cuộc đời của một người, chúng ta cần sống thanh thản, sống thoải mái, sống hạnh phúc vì qua một ngày, chúng ta đã mất một ngày. Vì vậy, một ngày đến, chúng ta vui một ngày. Vui một ngày…rồi không biết được bao nhiêu ngày nửa. Hạnh phúc là do chính mình tạo ra, vui sướng cũng do chính mình tìm lấy vì những niềm vui ấy đã ẩn chứa trong những sự việc nhỏ nhặt xãy ra trong đời sống.

Hạnh phúc là những gì hiện đang ở chung quanh chúng ta, trong tầm tay chúng ta. Nhà nho Nguyễn Công Trứ quan niệm “ Tri túc, đãi túc, tiện túc, hà thời túc. Tri nhàn, đãi nhàn, tiện nhàn, hà thời nhàn”…

Tiền rất quan trọng trong đời sống của con người nhưng tiền không phải là tất cả. Đừng quá coi trọng đồng tiền và cũng đừng lệ thuộc vào đồng tiền, mặc dù biết rằng nếu không có tiền thi làm sao chúng ta sống, làm sao để được thoải mái.
Ta vẫn biết khi ta ra đời,ta đâu có mang nó đến và khi ra đi, chúng ta cũng không mang nó theo.
Đồng tiền có thể mua một lâu đài to lớn nhưng đồng tiền không mua được mái ấm gia đình.
Đồng tiền giúp chúng ta mua được nhiều thứ tiện nghi trong cuộc sống nhưng đồng tiền không mua được sức khỏe cũng như hạnh phúc trong đời sống.
Quảng đời còn lại thì quá ngắn ngủi, ta phải sống những ngày tháng cho đáng sống, ta phải làm cho cuộc đời thêm phong phú .

Những gì cần ăn thì cứ ăn, cần mặc thì cứ mua sắm, muốn đi du lịch thì cứ đi. Tập cho mình có nhiều đam mê, tự tìm niềm vui cho chính mình.

Vào trong internet để gửi thư cho bạn bè, để chia sẻ một tin hay, một chuyện vui, một bản nhạc, đọc những bài viết có giá trị, hay “chat” với người quen biết. Chúng ta cần trao dồi bộ óc để trí nhớ vẫn còn sáng suốt.

Nếu có người bạn cần giúp, ta cứ mở lòng nhân ái, tốt bụng với mọi người. Rảnh rổi đi làm những việc từ thiện xã hội, giúp một tay tại những nơi tôn kính như nhà Chùa, nhà Thờ,… lấy việc giúp người làm niềm vui, đó là những thú vui trong tuổi già.

Hơn nửa đời, chúng ta dành khá nhiều cho sự nghiệp, cho gia đình, cho con cái, bây giờ thời gian còn lại chẳng bao nhiêu nên dành cho chính mình, quan tâm bản thân, sống thế nào cho thanh thản, vui vẽ.

Việc gì muốn thì làm, ai nói sao thì mặc kệ vì mình đâu phải sống để người khác thích hay không thích, nên sống thật với mình. Sống phải năng hoạt động nhưng đừng quá mức, ăn uống quá kiêng cử thì không đủ chất bổ dưởng, quá nhàn rổi thì buồn tẻ, quá ồn ào thì khó chịu…

Cuộc sống tuổi già thật đa dạng, nhiều màu sắc nên ta cần có nhiều bạn bè, nhiều nhóm bạn bè hoặc tham dự vào những sinh hoạt trong các Hội đoàn ái hữu lành mạnh. Gặp bạn, nói ra những điều phiền muộn cho nhau nghe. Hãy tìm cách gặp gở bạn bè và người thân vì không còn nhiều thời gian nửa.

Một người lớn tuổi, sống cô đơn, biệt lập, không đi ra ngoài, không giao thiệp với bạn hữu, thế nào cũng đi đến chổ tự than thân trách phận, bất an, lo âu, ủ dột và tuyệt vọng. Từ đó bắt nguồn của bao nhiêu căn bệnh. Đừng bao giờ nói, hay nghỉ là: “ Tôi già rồi, tôi không giúp ích được cho ai nửa”. Đừng nói những lời hay những tư tưởng có ý tuyệt vọng.

Người già chỉ sảng khoái khi được có bạn tâm giao, đó là một liều thuốc bổ mà không Bác sĩ nào có thể biên toa cho ta mua được.

Ở tuổi hiện tại, chúng ta đừng nghỉ đến đồng tiền, đừng nghỉ đến giàu hay nghèo nửa và cũng đừng than trách hay hối hận vì những lầm lỗi trong quá khứ và cũng đừng tự hỏi là tại sao bây giờ ta không có nhiều tiền. Đừng nói ta không có tiền.

Có những thứ hiện đang chung quanh ta rất quí giá mà có nhiều tiền cũng không mua được, đó là người phối ngẩu của chúng ta.

Nếu có chút ít đồng tiền thì cứ tiêu xài những gì ta cần vì sẽ có lúc chúng ta để lại cho người khác xài. Nếu hôm nay ta còn khoẻ mạnh, còn ăn được những món ăn ta thích và ăn biết ngon là ta đã có một khối tài sản to lớn trong tuổi già.

Rồi ta tìm đến những người bạn cùng nhau uống tách trà nóng, ly cà phê buổi sáng, kể chuyện năm xưa hay trao đổi những kinh nghiệm trong cuộc sống hiện tại.

Cuối tuần, hẹn nhau với người bạn đi câu cá, hưởng không khí trong lành của thiên nhiên và cũng để cho tâm tư lắng đọng, tinh thần thanh thản. Đó là những niềm vui trong cuộc sống cuả tuổi già.

Posted by Việt Anh
http://www.thanhnientudo.com

NHÂN DUYÊN

Mỗi cuộc gặp gỡ của chúng ta với ai đó trong đời đều mang theo mối nhân duyên từ quá khứ, đôi khi gặp nhiều lần, nhưng cũng có lúc chỉ gặp được một lần thôi. Có những người vừa gặp đó nhưng chỉ cần quay lưng lại, họ đã trở thành người xa lạ mất rồi. Tất cả chúng ta đều không thể biết được, mai sau này ta và người có còn chung bước cùng nhau không? Thế nên nếu còn thời gian, còn cơ hội, hãy chân thành đối đãi, sống hết lòng cho nhau và vì nhau.

Trích Bước Qua Thăng Trầm
Nhuận Bình



NHỮNG ĐIỀU VỤN VẶT

Cha mất hơn 3 năm nhưng di sản mà ông để lại cho con trai mình thì nhiều vô kể. Thỉnh thoảng trên dòng đời trôi nổi khi tôi có lúc này lúc kia phải "đụng chuyện" thì những di sản ấy lại giúp tôi giải quyết hết mọi việc!


Cha là người lao động tay chân đơn thuần. Đổi mồ hôi lấy cơm gạo nuôi gia đình vợ con. Có lần 2 cha con đang chở nhau, thấy chiếc xe tang đối diện, người lẳng lặng tháo nón, tấp xe nhường đường và nói:
- Đây là điều tối thiểu và sau cùng... mà con người có thể dành cho nhau!


Chạy xe ngoài đường thì thôi. Về tới cửa nhà là cha tắt máy dẫn bộ vào trong. Cha nói: nếp nhà phải được xây dựng từ những điều đơn giản như thế!


Có lần cha đi làm về khá khuya - ngang 1 cây cầu nhỏ, cha thấy 1 thằng bé ốm đang bị cả nhóm côn đồ vây đánh. Cha dừng lại, rút sợi thắt lưng và hô lớn "... tụi mày là một lũ hèn hạ... cả đám xúm đánh hội đồng 1 đứa... ". Vậy là mình ông "cân" hết cả gần chục thằng, sau cùng thằng nhỏ xấu số ấy được cứu. Đúng sáng mùng 1 tết năm đó... bạn biết chuyện gì không? Cậu bé xấu số đêm hôm đó dẫn cả nhà của nó đến chúc tết nhà tôi! Năm đó nhà tôi lại có thêm một gia đình bạn mới.


Khi xe gắn máy còn chưa phổ biến thì xe đạp là phương tiện di chuyển chính. Một tối nọ, sau khi rời chỗ làm ông vừa đổ dốc cầu trong khi mưa nặng hạt. Ông khoác lên mình áo mưa và lầm lũi đi. Được một đoạn ông thấy có cặp mẹ con không có áo mưa để mặc. Nhìn thằng nhỏ tội tội... Không kịp suy nghĩ ông lột ngay cái áo mưa đang mặc nhường cho mẹ con họ. Rồi cha nhấn bàn đạp cho xe lao đi mất hút...


Cha mua trái cây cho mẹ con tôi ăn thì thường chọn thứ ngon nhất. Mua vào sáng sớm, tính tiền, rồi gửi đó luôn cho họ giữ. Chiều tối về thì mới ghé lấy mang về. Cha nói:
- Mua buổi sáng vì sáng đồ nó luôn tươi nhất. Và còn vì sáng người ta thường không nói thách nhiều, ai cũng muốn mở hàng xôm tụ
...
- .Dạ ... nhưng nếu họ cố tình kê giá lên thì sao cha...
- Thì cha vẫn mua... vì cha biết phải cực đến dường nào... người ta mới phải trườn mặt ra vỉa hè để bán dạo...
- Dạ...
- Giúp được lúc nào thì giúp... không nên mặc cả vì cha sợ... tội người ta...!
Những điều vụn vặt của cha, ngày đó ông gieo vào cuộc sống, giờ tôi lại chính là người được gặt hưởng những trái ngọt đó. Vào đời bằng đôi bàn tay trắng. Kỳ lạ! Khi gặp khó khăn, lần nào tôi cũng được quý nhân âm thầm phù trợ! Rồi mọi chuyện cũng qua bằng hết.
Có khi biết họ là ai. Có khi không. Mỗi khi như vậy tôi thường ngước mặt lên trời và thầm cảm ơn cha! Người đàn ông bình thường mà vĩ đại trong đời tôi.

Sài Gòn, một sáng ngước nhìn trời mây...
Nguồn: Sóng Xô Về Đâu

 

Hóa thạch quý hiếm ở New Mexico hé lộ bí mật loài khủng long

 

Hóa thạch quý hiếm được phát hiện ở New Mexico cho thấy những loài khủng long cuối cùng tại đây phát triển mạnh vào cuối kỷ Phấn trắng.

Một nghiên cứu mới về hóa thạch ở New Mexico cho thấy một số loài khủng long cuối cùng trên thế giới vẫn đa dạng và phát triển mạnh cho đến ngày chúng bị tiểu hành tinh Armageddon tiêu diệt. Phát hiện này cho thấy loài khủng long không phải đã suy giảm số lượng trước khi bị "xóa sổ" trong vụ va chạm với tiểu hành tinh. Ảnh: Natalia Jagielska.

Trước nghiên cứu này, các nhà khoa học đã tranh luận trong nhiều thập kỷ về việc liệu khủng long có suy giảm số lượng trước khi một tiểu hành tinh khổng lồ lao xuống Bán đảo Yucatán của Mexico vào cuối kỷ Phấn trắng (145 triệu đến 66 triệu năm trước) hay không. Ảnh: Steven L. Brusatte.

Nghiên cứu mới công bố ngày 23/10 trên tạp chí Science đã cung cấp thông tin quan trọng. Cụ thể, các chuyên gia đã xác định niên đại của đá từ di chỉ hóa thạch Naashoibito Member ở New Mexico, nơi bảo tồn một hệ sinh thái kỷ Phấn Trắng phong phú và là nơi cư trú của nhiều loài khủng long, bao gồm loài khủng long cổ dài thuộc nhóm chân thằn lằn (21m) được gọi là Alamosaurus cũng như các loài khủng long bạo chúa ăn thịt, khủng long có sừng và khủng long mỏ vịt. Ảnh: Andrey Atuchin.

Kết quả xác định niên đại cho thấy hệ sinh thái này tồn tại ngay trước khi tiểu hành tinh Chicxulub lao xuống Trái đất, cho thấy những loài khủng long cuối cùng ở New Mexico đã phát triển tốt trước khi thiên thạch khổng lồ này hủy diệt nhiều loài động thực vật trên Trái đất. Ảnh: Esteban De Armas/Shutterstock.

"Ít nhất là trước sự kiện tuyệt chủng hàng loạt, khủng long dường như đang phát triển mạnh mẽ. Tồn tại một hệ động vật khủng long đa dạng ở Nasshoibito Member, New Mexico. Vì vậy, quần thể khủng long khi ấy đang phát triển mạnh mẽ", tác giả chính của nghiên cứu, phó giáo sư Andrew Flynn tại Khoa Khoa học Địa chất thuộc Đại học Bang New Mexico chia sẻ. Ảnh: Chase Stone.

Tiểu hành tinh Chicxulub lao xuống Bán đảo Yucatán đã gây ra sự kiện tuyệt chủng hàng loạt, trong đó khoảng 75% các loài sinh vật đã tuyệt chủng, bao gồm tất cả các loài khủng long, ngoại trừ các loài chim. Ảnh: phys.org.

Các nhà cổ sinh vật học biết rằng, Naashoibito Member là nơi có những loài khủng long phi chim cuối cùng được biết đến ở New Mexico nhưng niên đại chính xác của những hóa thạch này vẫn đang được tranh luận. Ảnh: Alamy.

Trong nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu xác định niên đại của Naashoibito Member nằm trong khoảng từ 66,4 triệu đến 66 triệu năm trước - nghĩa là khủng long đã sống ở đó trong khoảng 340.000 năm sau vụ va chạm tiểu hành tinh. Ảnh: Chuang Zhao/University of Edinburgh/PA.

Nhóm nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng các khủng long ở New Mexico rất độc đáo cho thấy miền tây Bắc Mỹ có những vùng phân bố khủng long riêng biệt. Ảnh: Davide Bonadonna.

Nghiên cứu mới cũng chỉ ra viễn cảnh loài khủng long bị tuyệt chủng đột ngột sau vụ va chạm của tiểu hành tinh với Trái đất, dẫn đến sự trỗi dậy nhanh chóng của các loài động vật có vú ngay sau đó. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu điều này có xảy ra ở khắp mọi nơi trên Trái đất hay không. Ảnh: MARK GARLICK/SCIENCE PHOTO LIBRARY/Getty Images.

Sưu tầm

Sơ Mary Kenneth Keller, người phụ nữ Mỹ đầu tiên có bằng Tiến sĩ ngành Khoa Học Máy Tính (1965), bên cạnh chiếc Bi-Tran Six, một trong những máy tính giáo dục đầu tiên.

Ở cái thời mà công nghệ thông tin còn rất sơ khai và chưa phải một ngành "hot" như bây giờ, còn chiếc máy tính cũng không nhỏ gọn, bóng bẩy như chiếc MacBook mà to như cái lò nướng, tủ lạnh thậm chí một căn phòng, đầy những hàng nút, hoạt động bằng vô số dòng lệnh rối rắm (và tất nhiên những khái niệm như AI chỉ đang nằm trong trí tưởng tượng), thì sơ Keller đã là một trong những phụ nữ đầu tiên trên thế giới có bằng Tiến sĩ ở ngành khoa học mới mẻ này, từ một Đại học danh tiếng (Wisconsin-Madison).

Thậm chí, sơ còn thấy trước tiềm năng tương lai vô hạn của chiếc máy tính trong mọi lĩnh vực của đời sống, đặc biệt là giáo dục. Bằng kiến thức Toán học của mình (sơ cũng là Thạc sĩ Toán và Vật lý), sơ tham gia phát triển BASIC, ngôn ngữ lập trình bậc cao dễ học, dễ giảng dạy, góp phần phổ biến công nghệ thông tin trong môi trường học đường. Sơ viết giáo trình và giảng dạy BASIC cùng các ngôn ngữ lập trình khác trong nhiều năm.

Với mong muốn phụ nữ cũng có thể tiếp cận công nghệ thông tin như nam giới, sơ sáng lập và điều hành khoa Tin học tại Clarke College, trường nữ sinh Công giáo mà sơ làm giảng viên. Đây có lẽ là khoa Tin học đầu tiên tại một trường Tư thục nhỏ, vẫn tồn tại và phát triển tới ngày nay. Trong một hội nghị về ứng dụng Tin học vào lĩnh vực quản trị, người ta thấy sơ Keller là phụ nữ duy nhất tham dự, bên cạnh đồng nghiệp toàn những quý ông đạo mạo.

Trên hết, sơ tin tưởng rằng máy tính nên được cải tiến để phục vụ con người, phát triển xã hội, giảm đói nghèo và khai phá những lĩnh vực mới, hơn là cướp đi những việc làm hiện có.

Một người tiên phong thật sự (dù vô cùng thầm lặng) của thời đại kỹ thuật số hiện nay.

Sưu tầm

Bàn tay của một kỹ thuật viên chẩn đoán hình ảnh X-quang tại Bệnh viện Hoàng gia London. Hình ảnh cho thấy những tổn thương do tiếp xúc với bức xạ, ảnh chụp vào năm 1900.
Mỗi sáng, họ sẽ hiệu chỉnh máy bằng cách chụp X-quang tay của chính mình. Bạn sẽ tự hỏi tại sao họ không sử dụng một cái gì đó khác để kiểm tra tia X như miếng thịt hay đùi gà chẳng hạn? Vì lúc ấy, mọi người vẫn chưa biết rõ về sự nguy hiểm của việc tiếp xúc với bức xạ nên họ nghĩ rằng việc sử dụng tay sẽ vô hại.
Tia X, X quang hay tia Röntgen được phát hiện vào năm 1895 bởi Wilhelm Conrad Röntgen, một nhà vật lý người Đức. Việc khám phá ra tia X đã mang lại cho ông giải Nobel về vật lý đầu tiên vào năm 1901.
Ngày nay tia X được sử dụng trong việc xác định bệnh lý về xương và trợ giúp tìm ra các bệnh về phần mềm. Chụp X-quang là phương pháp được dùng trong việc chẩn đoán các bệnh như viêm phổi, viêm khớp, gãy xương, bệnh lý liên quan đến tim mạch, thần kinh, cơ xương khớp,.. Tuy nhiên nếu tiếp xúc nhiều với tia X sẽ gây ra tác động tiêu cực đến sức khỏe như việc chụp X-quang liên tục trong thời gian ngắn có thể khiến con người bị bỏng da, rụng tóc và nếu tiếp xúc trong thời gian dài thì nguy cơ mắc ung thư rất cao. Vì vậy bệnh nhân thường có quy định về chụp X-quang theo chỉ dẫn của bác sĩ để không gây hại cho sức khỏe.

Cre: History Cool Kids
_Tôi là Rác _ I am Rubbish

Khi Henry Ford qua đời vào năm 1947, gia đình ông không chỉ thừa kế một đế chế - họ đã mở một kho tiền và tìm thấy một gia tài. Bên trong kho dự trữ tư nhân của Công ty Ford Motor là gần 700 triệu đô la tiền mặt, chưa bị ngân hàng hay nhà đầu tư động đến.
Đó là một tiết lộ khiến cả giới kinh doanh phải sửng sốt. Ford đã xây dựng một trong những đế chế công nghiệp lớn nhất trong lịch sử - và ông đã làm được điều đó mà không cần vay mượn một xu nào.
Trong khi các nhà sản xuất ô tô khác dựa vào Phố Wall, Ford vẫn giữ công ty của mình ở chế độ tư nhân, tự tài trợ mọi thứ - từ dây chuyền lắp ráp Model T đến Nhà máy River Rouge đồ sộ, nơi đã trở thành trái tim của ngành sản xuất Mỹ. Ông từ chối vay vốn, phát hành cổ phiếu hoặc từ bỏ quyền kiểm soát. Ngân hàng mang đến ảnh hưởng; Ford thích sự độc lập.
Lập luận của ông đơn giản nhưng cấp tiến: "Nếu bạn nợ ngân hàng 100 đô la, đó là vấn đề của bạn. Nếu bạn nợ ngân hàng 100 triệu đô la, đó là vấn đề của họ." Ông không muốn dính dáng gì đến cả hai.
Đến những năm 1920, Công ty Ford Motor đã trở thành một hệ sinh thái kinh tế khép kín — tự luyện thép, tự sản xuất kính, thậm chí tự sản xuất điện. Dòng tiền chảy vào từ mỗi chiếc Model T không hề rời khỏi công ty; nó tiếp thêm động lực cho những phát minh tiếp theo, nhà máy tiếp theo, thí nghiệm tiếp theo.
Và điều đó đã thành công. Khi cuộc Đại suy thoái nhấn chìm các đối thủ cạnh tranh trong nợ nần, cỗ máy do tư nhân tài trợ của Ford vẫn tiếp tục vận hành. Ông có thể giảm sản lượng, trả lương cho công nhân và chờ đợi cơn bão qua đi — tất cả mà không cần một cuộc gọi ngân hàng nào.
Vì vậy, khi những người thừa kế của ông phát hiện ra hàng trăm triệu đô la tiền mặt được cất giữ bên trong kho bạc của công ty, đó không phải là lòng tham. Đó là bằng chứng rõ ràng nhất cho nỗi ám ảnh về quyền kiểm soát của Ford — và sự bất chấp của ông đối với thế giới tài chính từng chế giễu ông.
Trong thời đại mà các tập đoàn nhảy múa theo giai điệu của Phố Wall, Ford đã hành quân theo nhịp điệu riêng của mình — âm thanh của piston, sự tiến bộ và sự độc lập tuyệt đối.
Ông không chỉ chế tạo ô tô. Ông đã xây dựng một loại sức mạnh mới — một loại sức mạnh không cần sự cho phép.
Bạn có tin vào trực giác của mình hơn mọi nhân viên ngân hàng ở Mỹ không — và đủ táo bạo để tài trợ cho tương lai bằng chính tiền túi của mình không?

Sưu tầm